Cechy dobrego polityka: czy tego chcemy, czy nie, polityków wybieramy jak kochanków
Gdy zbliża się termin wyborów prowadzimy dziesiątki analiz: czytamy programy partii politycznych, wystawiamy oceny naszym lokalnym politykom i zastanawiamy się, czy dana osoba podołać presji związanej z pełnieniem służby publicznej. A może raczej: chcielibyśmy się tak zachowywać. W rzeczywistości decyzję podejmujemy w sposób znacznie bardziej impulsywny: podobny do tego, jak życiowych partnerów.
Cechy polityka: jaki powinien być dobry polityk?
Na popularnym wśród uczniów serwisie Ściąga.pl znajdziemy sporo wskazówek dla tych, którzy chcieliby sprawdzić się na politycznej scenie.Zdaniem jednego z autorów, publikujących tam swoje podpowiedzi, idealny polityk powinien być przede wszystkim dalekowzroczny, czyli umieć przewidywać, czy i w jaki sposób jego działania przełożą się na sytuację społeczną. Kolejną cechą na liście jest skuteczność podejmowanych działań, oraz odpowiedzialność za nie. Uczniowie w swoich rozprawkach wymieniają również takie cechy jak “mądrość życiowa”. “umiejętność odróżniania dobra od zła” oraz “zdolność do zawierania kompromisów”.
Użytkownicy serwisu Brainly.pl stworzyli natomiast rozpiskę cech idelanego polityka, którą podzielili na cechy intelektu (wykształcony, mądry, inteligentny, znający języki obce), cechy moralno-etyczne (uczciwy, szczery, sprawiedliwy, rzetelny, lojalny, tolerancyjny), cechy charakteru (stanowczość) oraz cechy przywódcze (działający w imię większości).
Nie sposób nie zgodzić się, że powyższy zestaw rzeczywiście powinien charakteryzować każdego, kto marzy o karierze politycznej. Z drugiej strony, jak nietrudno przekonać się podczas pierwszej lepszej dyskusji przy rodzinnym stole, polityków którzy niektóre z wymienionych cech zastępują właściwościami charakteru o zupełnie innym zabarwieniu, nie brakuje. Pytanie więc, skąd biorą się oni w naszym życiu publicznym?
Odpowiedź jest dość prosta, ale i nieco zatrważająca. Podobnie bowiem, jak z wyborem kochanka czy kochanki, wybory polityczne również tylko po części są racjonalne.
Jak powinien być dobry polityk?
Tak jak dla partii politycznych kluczowym czynnikiem, który przyciąga lub odrzuca wyborców jest przyjęta przez nią linia ideologiczna, tak w przypadku indywidualnych polityków, czynnikiem decydującym o ich popularności jest osobowość.Z takiego założenia wyszli naukowcy z Uniwersytetu w Wiedniu. Z przeprowadzonych przez nich badań wynika, że wyborcy najchętniej głosują na tych polityków, którzy są do nich charakterologicznie podobni ale jednocześnie posiadają zestaw dodatkowych cech przywódczych, których im samym brakuje.
W eksperymencie mającym potwierdzić tę tezę brali udział wyborcy z Austrii i Niemiec. Z wypełnionych przez nich kwestionariuszy wynika, że przeciętny wyborca głosuje na polityka, który, w porównaniu do “zwykłego Kowalskiego” jest znacznie bardziej ekstrawertyczny, asertywny, otwarty, szczery, stabilny emocjonalnie i sumienny.
Jeśli chodzi o cechy własne, które wyborcy chcieliby odnajdywać w politykach, to są one najczęściej związane z orientacją ideologiczną. Wyborcy, którzy identyfikowali się z wartościami prawicowy i, cenili polityków bardzo sumiennych i mniej otwartych. Z kolei osoby o światopoglądzie socjalistycznym wolałyby głosować na kandydatów, których charakteryzuje niezgoda na zastany stan rzeczy.
Jak podkreślają badacze, wybory polityczne stają się w coraz większym stopniu podobne do wyborów romantycznych. Polityka jest dzisiaj znacznie bardziej spersonalizowana niż kiedyś, bo i osoby, które w niej działają, mają znacznie więcej możliwości dotarcia personalnie do każdego jednego wyborcy. Liderzy polityczni się więc “uwodzić nas” i przekonywać do samych siebie, jako ludzi, a nie siebie jako głosicieli określonej ideologii.
Cechy polskich polityków: Tusk i Kaczyński
Warto mieć to założenie z tyłu głowy porównując różne style “prezencji” publicznej, stosowane przez kluczowych graczy polskiej sceny politycznej. W lipcu 2021 “Rzeczpospolita” zleciła sondaż, w którym zapytała respondentów najważniejsze cechy charakteru Donalda Tuska i Jarosława Kaczyńskiego.Okazało się, że wyborcy nie mają złudzeń co do “uczciwości” jednego i drugiego polityka. Cechę tę przypisało do Tuska 4,3 proc., a do Kaczyńskiego - 7,2 proc. Jedną z głównych cech poważnych u lidera opozycji była natomiast “zdolność do kompromisów”, a w przypadku prezesa Prawa i Sprawiedliwości - “wrażliwość na ludzkie potrzeby”.
Tusk był również określany jako “obyty w świecie” (29,6 proc.), a po części również “nieustępliwość w dążeniu do celu” - tę cechę wykazało u niego nieco ponad 14 proc. respondentów. U Kaczyńskiego natomiast, nieustępliwość “wyceniono” na 28,7 proc. a jego najmocniejszą cechą, wskazaną przez 31,3 proc. respondentów jest “patriotyzm”.
Kiedy więc następnym razem będziemy narzekać na polityków, których sami wyprawiliśmy ku władzy, przypomnijmy sobie, że przecież wybraliśmy ich na własny wzór i podobieństwo.