Morfologia, lipidogram, poziom glukozy - to najpopularniejsze badania. Częściej badają się kobiety
Jak to jest z profilaktycznym wykonywaniem badań laboratoryjnych? Czy Polacy badają się? Jak tłumaczy nasza rozmówczyni, przed pandemią dość często wykonywaliśmy badania profilaktyczne. W czasie pandemii nastąpił trochę "martwy" okres, ludzie bali się wychodzić z domu, przychodzić na badania, czy do przychodni.
– Generalnie spadła w tamtym czasie ilość wizyt, i w przychodniach, i w laboratoriach. Teraz widzimy, że świadomość pacjentów rośnie jeśli chodzi o profilaktykę i rzeczywiście wykonywanych jest więcej profilaktycznych badań laboratoryjnych. Pacjenci oznaczają morfologię, poziom cholesterolu, glukozy czy wykonują badania ogólne moczu – tłumaczy dr Skowron.
Najczęściej, jak informuje, wykonujemy morfologię. – Jest to badanie wieloparametrowe, które daje obszerną informację na temat stanu zdrowia pacjenta. Jeśli chodzi o mniej, ale nadal popularne badania laboratoryjne, to obserwujemy, że kobiety wykonują badania hormonalne.
Najczęściej jednak pacjenci nie decydują się sami na wykonanie badań, a wykonują te badania, które zostały zlecone przez lekarza. Niestety lekarze mają ograniczone możliwości, jeśli chodzi o zlecanie badań laboratoryjnych.
Badania wykonywane cyklicznie
Jakie badania laboratoryjne tak naprawdę powinniśmy wykonywać cyklicznie? Zdaniem dr Beaty Skowron, przede wszystkim zależy, w jakim jesteśmy wieku. Czy mamy 20 - 40 lat, czy jesteśmy po 40-stce.
– Po 20. roku życia powinniśmy zacząć wykonywać profilaktyczne badania laboratoryjne. Wtedy raz na 2-3 lat powinniśmy wykonać badanie ogólne moczu, morfologię, lipidogram oraz oznaczyć poziom glukozy we krwi.
Po 40. roku życia powinniśmy częściej wykonywać wspomniane profilaktyczne badania laboratoryjne, czyli raz w roku. Oczywiście lekarz może nam zlecać też dodatkowe badania np. oznaczenie hormonów tarczycy, ponieważ coraz więcej Polaków zapada na choroby tarczycy – wyjaśnia specjalistka.
Jeśli chce się wykonać taki porządny "przegląd" naszego organizmu, to zdaniem dr Skowron, warto zrobić takie badania laboratoryjne jak oznaczenie hormonów tarczycy, czyli badanie TSH, Ft3 i Ft4. Ten zestaw badań pokaże nam, czy nasza tarczyca działa poprawnie, czy nie mamy nadczynność lub niedoczynności tarczycy. Ogólny stan organizmu pokaże nam morfologia krwi. Wątrobę "sprawdzimy" wykonując próby wątrobowe, nerki - badanie kreatyniny, do którego dodatkowo wyliczany jest współczynnik filtracji kłębuszkowej oraz badanie ogólne moczu. Natomiast wykonanie badania CRP i OB pokaże nam, czy w naszym organizmie nie toczy się stan zapalny.
Profilaktyka nowotworowa
Jeśli chodzi o oznaczenie markerów nowotworowych wykonywane bez zlecenia lekarskiego, trzeba pamiętać, że wspomniane markery mogą mieć podwyższony poziom nie koniecznie z powodu procesu nowotworowego toczącego się organizmie.
– Niektóre z nich będą wzrastać np. podczas miesiączki, w trakcie przewlekłych stanów zapalnych np. przewodu pokarmowego. Odebranie wyniku z takim podniesionym poziomem markera nowotworowego może wywołać ogromny stres, a tymczasem wynik tego badania może nie mieć nic wspólnego z procesem nowotworowym.
Choć trzeba pamiętać, że np. jednym z markerów nowotworowych oznaczanych profilaktycznie jest PSA u mężczyzn. Wykonywanie tego badania rzeczywiście ma sens. Jednak nawet w tym przypadku mężczyzna z wynikiem badania powinien udać się do urologa. Poziom PSA potrafi podnieść się po stosunku seksualnym albo po jeździe na rowerze. Dlatego wykonanie badania w nieodpowiednim czasie może doprowadzić do stresującej sytuacji przy odbiorze wyniku.
Wynik badania PSA plus konsultacja urologiczna da dopiero pełny obraz stanu prostaty u mężczyzny. Badanie PSA i konsultację urologiczną mężczyzna po 40. roku życia powinien zaplanować raz w roku – podkreśla dr Skowron.
Dodaje, że oznaczenie markerów nowotworowych zlecane jest przez lekarzy przy podejrzeniu nowotworu lub do monitorowania leczenia choroby nowotworowej. To są sytuacje, kiedy wykonywanie tych badań ma największy sens.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat profilaktycznych badań laboratoryjnych obejrzyj podcast Zdrowie bez cenzury.
Obejrzyj: