Każdego roku 1,3 miliona ludzi traci życie z powodu Wirusowego Zapalenia Wątroby, a ok. 300 milionów ludzi jest zakażonych wywołującym go wirusem HCV. W Polsce największym problemem jest niski poziom wykrywalności zakażeń wirusem HCV (WZW C). Ponad 100 tysięcy Polaków nie wie o tym, że nosi w sobie wirusa, który jest jedną z głównych przyczyn raka wątroby.

W ramach obchodów Światowego Dnia Wirusowego Zapalenia Wątroby, w Sejmie RP odbyła się konferencja i debata ekspercka promująca zwiększenie świadomości na temat tej choroby zakaźnej.

Jakie są źródła zakażenia?

Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Państwowego Zakładu Higieny - 65 proc. mogło ulec zakażeniu w trakcie zabiegów z naruszeniem ciągłości skóry, 10 proc. - przez transfuzję krwi przed rokiem 1992, a 15 proc. nie podaje żadnych czynników ryzyka (Dane NIZP-PZH , Zakrzewska i wsp. 2023).

Nie badamy się

Mimo że od lipca 2022 r. badanie pozwalające wykryć przeciwciała wirusa HCV może zlecić pacjentowi lekarz POZ w ramach tzw. budżetu powierzonego, diagnostyka ta nadal nie jest wykonywana tak często, jak powinna.

Fundacja Gwiazda Nadziei, założona przez pacjentów, którzy sami kiedyś chorowali na WZW, od 16 lat apeluje o podjęcie systemowych działań pozwalających zdiagnozować i wyleczyć zakażonych nim dojdzie do późnych następstw zakażenia.

– Światowy Dzień Wirusowego Zapalenia Wątroby to jest jedyny dzień w roku, kiedy cały świat mówi o tym zagrożeniu – zwracała uwagę Barbara Pepke, współzałożycielka i Prezes Fundacji Gwiazda Nadziei.

Jak apelowała, eliminacja wirusa HCV powinna być wspólnym celem, a wciąż każdy myśli, że jego problem nie dotyczy.

– Zakażenie HCV może doprowadzić do rozwoju marskości i raka wątroby. Spotkaliśmy się dzisiaj tutaj po to, żeby zapobiec tym powikłaniom u bardzo wielu pacjentów. Pacjentów nieświadomych, którzy nie wiedzą o zakażeniu i się go nie spodziewają. Zakażenia HCV można wyleczyć. Praktycznie każda osoba zakażona może być wyleczona, ale potrzebujemy rozwiązań i masowego testowania – przekonywał prof. Jerzy Jaroszewicz, Prezes Polskiego Towarzystwa Hepatologicznego.

Wykluczyć wirusa

Jak mówili uczestnicy debaty, w Polsce istnieje dostęp do badań oraz refundowanego leczenia HCV za pomocą nowoczesnych terapii o niemal stuprocentowej skuteczności. Dzięki podjętemu w odpowiednim czasie leczeniu można wykluczyć wirusa z organizmu w przeciągu zaledwie kilku tygodni.

Kluczowe jest jednak zwiększanie świadomości na temat dróg rozprzestrzeniania się wirusów zapalenia wątroby i bezobjawowego przebiegu zakażeń.

Wciąż niewielu pacjentów ma świadomość, że badanie takie jest dostępne, proste, bezbolesne i można je wykonać na zlecenie lekarza rodzinnego. Konieczne są więc kampanie informacyjno-edukacyjne, popularyzacja informacji o dostępności testów w gabinetach lekarskich oraz, o co proszono podczas spotkania, wsparcie Ministerstwa Zdrowia i Sejmu w tych działaniach.

– Dostęp do bezpiecznych leków przeciwwirusowych, gwarantujących wyleczenie niemal każdemu pacjentowi istotnie zwiększył przeżywalność i jakość życia pacjentów wymagających transplantacji wątroby z powodu jej nieodwracalnego uszkodzenia w przebiegu przewlekłego, najczęściej bezobjawowego przebiegu WZW C – mówiła profesor Olga Tronina.

Jak dodała, możliwość niemal 100 proc. eliminacji wirusa, dzięki dostępnej farmakoterapii, powinna raczej skłonić do walki zdiagnozowanie każdej zakażonej osoby zanim dojdzie do tragicznych w skutkach powikłań, prowadzących do wielokrotnych hospitalizacji, licznych interwencji medycznych i wieloletnich absencji w pracy. Szansę taką stwarza szybki i prosty test kasetkowy, który - jak mówiła - powinno się masowo i powszechnie udostępnić wraz z szerokimi działaniami edukacyjno- informacyjnymi.

Także prof. Krzysztof Tomasiewicz, Przewodniczący Polskiej Grupy Ekspertów HCV wskazywał, że program leczenia jest bardzo dobry, ale konieczne jest wsparcie systemowe w zakresie diagnostyki.

Zdaniem profesora potrzebny jest narodowy program zwalczania wirusa HCV. O rozwiązania systemowe apelowała też dr Magdalena Władysiuk, prezes Stowarzyszenia CEESTAHC (Central and Eastern European Society of Technology Assessment in Health Care). Jej zdaniem konieczne jest wprowadzenie rozwiązań ogólnopolskich na bazie koszyka świadczeń gwarantowanych lub programu zdrowotnego poprzez wprowadzenie programu przesiewowego.

Wiceminister zdrowia Urszula Demkow zapewniała, że resort "pochyli się" nad zgłoszonymi podczas dyskusji postulatami, a kwestia zachorowań na HCV oraz możliwości zmniejszenia liczby zakażonych lub eliminacji zakażeń, są już przedmiotem analiz w Ministerstwie Zdrowia.

Według Urszuli Demkow "dostęp do leków, które są skuteczne i bezpieczne – to olbrzymi postęp i żal z tego postępu nie skorzystać".