Bralczyk, Staniszkis, Hartman. Profesorowie-gwiazdy, czyli celebrytyzm naukowy. Kto jest hot w świecie nauki?

Profesor to skarb dla dziennikarza. Te cztery literki przed nazwiskiem czynią program telewizyjny czy artykuł bardziej poważnym. Jednak nie wszyscy to zwierzęta medialne – niektórzy nie odbiegają daleko od stereotypu nudnego naukowca. Inni brylują przed kamerami i sypią anegdotami jak z rękawa, jednocześnie mówiąc o skomplikowanych zagadnieniach ze swoich dziedzin.

Ten sympatyczny językoznawca, specjalista w zakresie języka mediów, polityki i reklamy, od lat wyjaśnia nam na różnych antenach zawiłości języka polskiego. Wykłada na Uniwersytecie Warszawskim i w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej. Od jakiegoś czasu działa też prężnie w internecie – m.in. prowadzi bloga, gdzie zamieszcza swoje wgady (to jego neologizm utworzony dla określenia filmików – analogicznie do "wpisu"). Jest też autorem wielu książek w przystępny sposób traktujących o języku polskim.

Jerzy Bralczyk zdecydowanie wyprzedził w popularności swojego kolegę po fachu – również znanego z mediów profesora – Jana Miodka. Może lepiej potrafił odnaleźć się w świecie współczesnych mediów, gdzie właśnie internet jest potęgą.

Choć widzimy go najczęściej mówiącego o rzeczach ze swojej dziedziny, poznajemy go, jak prawdziwą gwiazdę przystało, także z innych stron. Na przykład w programie "Drugie śniadanie mistrzów" w TVN24 rozmawia z innymi znanymi i szanowanymi o najrozmaitszych wydarzeniach. A w programie "Maja w ogrodzie" mogliśmy poznać jego wspaniały ogród.

Nie stoi z boku, ale angażuje się w sprawy, które leżą mu na sercu. Czynnie wspierał m.in. marsz ateistów i agnostyków w Krakowie. Nie stroni od gorących debat światopoglądowych, w których mało kto może mu dorównać.

Oprócz książek, z których wiele mogła wydać dopiero po 1989 roku, jest też znana ze swoich felietonów i komentowania życia politycznego.

Liczne grono traktujących ją jako idolkę mogło zaspokoić ciekawość odnośnie jej życia osobistego czytając szczerą autobiografię. Opisała w niej między innymi ciężkie przeżycia małżeńskie.

Profesor Wiesław Godzic, sam będąc filmoznawcą, medioznawcą i socjologiem, także jest rozchwytywany w mediach. Twierdzi, że są nam potrzebni zarówno "piekielnie nudni" naukowcy jak i ci, mający żyłkę popularyzatorską. – Problem byłby wtedy gdyby proporcje były zaburzone – mówi profesor i dodaje, że zagrożeniem jest, gdy "gwiazdki" nie rozwijają się naukowo i nie publikują.

Czy jednak to tylko wina mediów, czy może też sami profesorowie dają się podpuszczać, albo chcą łatwo zaistnieć? Niektórzy naukowcy stają się "znani z tego, że są znani". Widzowie wiedzą często, że to ktoś ważny, ale nie wiedzą do końca dlaczego. Podobnie jak z gwiazdami showbiznesu, ludzie chcą słuchać o tym, jakie profesorowie lubią sporty, czy co gotują na kolację w niedzielę. – Powinna się im szybko zapalić lampka. Naukowiec musi być przezroczysty i nieistotne powinno być, jak wygląda jego żona, czy jakiego ma psa. Ale rzeczywiście rodzi się taki fenomen celebrytyzmu naukowego – zauważa profesor Godzic.

Medioznawca przekonuje nas, że największy problem jest jednak nie z pokoleniem 60+, tylko z naukowcami około 40 roku życia, którzy po zdobyciu doktoratu, zamiast dalej się rozwijać, pisać publikacje, czują, że potrafią wyjaśnić ludziom cały świat. Wiadomo, rozpoznawalna twarz to większe możliwości zarobku – np. zatrudnienia na uczelniach prywatnych. Profesor Wiesław Godzic nie potępia jednak zupełnie naukowców-celebrytów. Wie, że jego pokolenie musi się uczyć atrakcyjności, czy szybkości przekazu, bo przecież odbiorcy mediów, to także jego studenci.