Kantują państwo na papierosach z przemytu, ale nie czują się przestępcami. Etyk: "Palacze nie mają szacunku dla prawa"

To trochę tak jak z naruszaniem przepisów drogowych. Też to robimy i sami siebie rozgrzeszamy, co z etycznego punktu widzenia nie jest właściwe. Gdyby osoby, które tłumaczą się, że palą nielegalne papierosy, bo państwo zdziera z nich podatki, naprawdę nie miały sobie nic do zarzucenia, nie widziałyby powodu do tłumaczenia się z tego. A tak nie jest. Doskonale mają świadomość, że robią coś nagannego. Niedopuszczalne jest to tym bardziej, że z premedytacją łamią prawo.

Tak, istnieje coś takiego jak nieposłuszeństwo obywatelskie, czyli rodzaj protestu zwracającego uwagę na to, że przepis jest niewłaściwy i niemądry. Tyle że zwykle dotyczy no rzeczy dosyć poważnych, a nie tak błahych jak schlebianie potrzebom palaczy. Nie można więc palenia papierosów z przemytu scharakteryzować jako sprzeciw wobec opresji władzy. To jest dorabianie ideologii do czegoś, co tak naprawdę jest brakiem szacunku dla prawa.

Ale co to za usprawiedliwienie? Normalnie jest tak, że jak kogoś na coś nie stać, to po prostu z tego rezygnuje. W przypadku papierosów z przemytu nie mamy przecież do czynienia z sytuacją, gdy kogoś nie stać na chleb i kradnie. Tutaj ktoś kupuje używkę i przez to uszczupla dochody państwa. Wszyscy się chyba zgadzamy, że lepszym rozwiązaniem aniżeli notoryczne łamanie prawa jest po prostu zerwanie z nałogiem.

No właśnie, odpowiedzialność za to etyczne usprawiedliwianie się palaczy ponosi także władza. Łatwiej im przychodzi powiedzieć "nie jesteśmy przestępcami", jeśli odpowiednie służby przymykają oko na masowy handel papierosami. To jest taka logika: "władza się nie stara, władzy nie zależy, więc widocznie nam wszystko wolno".

Przede wszystkim ogromną hipokryzją wykazują się ci, którzy kupując nielegalne papierosy od "mrówek" przedstawiają się jako ich dobroczyńcy. Jeśli chcą pomóc, mogą to zrobić inaczej. Co do samych handlarzy, rzeczywiście, jeśli obrót papierosami z przemytu jest jedynym sposobem na utrzymanie, z pewnością musimy spojrzeć na to łagodniej. Ale tutaj też trzeba zarysować granicę, bo nie jest tak, że przemytem zajmują się osoby, których bieda przyparła do muru.

Niestety, skala handlu papierosami z przemytu, szczególnie w małych ośrodkach, świadczy o tym, że katolickie wychowanie ma niewielki wpływ na rzeczywiste działania człowieka. Jeśli katecheci mają ambicję wychowywania Polaków, to masowe zakupy papierosów z przemytu dowodzą, że ich skuteczność jest średnia. Jak to się dzieje, że w katolickim kraju z taką łatwością przychodzi obywatelom oszukiwanie państwa? Po prostu nigdy nie jest tak, że wszyscy postępują zgodnie z wyznawanymi wartościami. A niezgodność między czynami a deklaracjami wśród katolików jest większa.