Postanowiliśmy sprawdzić, jak mogłaby wyglądać mapa Polski, gdyby umieścić na niej wszystkie miejsca, o których wiadomo, że zostały zawierzone. Wójtowie czy burmistrzowie sami się tym chwalili. Niektórzy razem z radnymi jeździli nawet do Częstochowy, by gremialnie, w samorządowym gronie, oddać swoje miasta pod opiekę Maryi lub Jezusowi.

– Bo nic co ludzkie, nie może być robione bez Boga – tak wójt Olszanki na Mazowszu wyjaśnił powód, dla którego w 2022 roku jego gmina została zawierzona Sercu Maryi. Tu akurat delegacja była niewielka – tylko on, skarbnik, prawnik gminy i proboszcz. Ale trzeba zrozumieć – to był czas pandemii.

– To pierwszy akt zawierzenia gminy w powiecie łosickim, ale mam nadzieję, że inne samorządy pójdą za naszym śladem. Nie tylko w naszym powiecie, ale i w całym regionie i będziemy mieli całą Polskę zawierzoną Sercu Maryi – tak mówił wtedy wójt.

Czy tak się stało? Ile takich gmin i miast w kraju zostało zawierzonych Maryi lub Jezusowi?

Oto co wyszło z naszego podsumowania. W czasie, gdy przez Polskę przeszła burza w obronie krzyża. Gdy prawica dostała szału, a Jarosław Kaczyński grzmiał, że "będzie trzeba walczyć o krzyż". I gdy w sondażu decyzję Rafała Trzaskowskiego poparło 39 proc. badanych, a 45 proc. było przeciwko. Pokazując, że kraj najwyraźniej jeszcze nie jest gotowy na takie gesty.

Ale do tej pory – jako "państwo świeckie, neutralne w sprawach religii i przekonań" –najwyraźniej był gotowy na inny rodzaj "mieszania" się polityki z Kościołem.

"Niech gmina rozwija się na chwałę Boga"

Na przykład wspomniana wcześniej Olszanka. Tu, jak donosiły lokalne media, zawierzenie gminy Sercu Maryi było własną decyzją wójta, ale rozmowy z radnymi na ten temat trwały i z takim zamiarem nosili się od roku.

Grzegorz Pajnowski osobiście zawierzył Niepokalanemu Sercu Maryi, Królowej Polski, władze gminy, jej pracowników i radnych, wszystkich przedstawicieli władzy byłej, obecnej i przyszłej oraz ich rodziny. A także wszystkie rodziny, instytucje, zakłady pracy, placówki oświatowe wychowawcze, służbę zdrowia, media, parafie i rozwój regionu.

– Niech twoja już gmina Olszanka rozwija się na chwałę Boga, Kościoła i Ojczyzny – czytał akt zawierzenia.

Potem lokalne media przekazały jego słowa, że chcieli dać świadectwo prawdzie i "zawierzyć urząd Matce Boskiej, bo nic co ludzkie, nie może być robione bez Boga".

"Przyjechaliśmy tutaj zawierzyć gminę, ponieważ nic bez bożej pomocy nie może się obejść" – powiedział wójt.

Ale to tylko jeden z ostatnich przykładów. Po Olszance zawierzono jeszcze co najmniej trzy miasta. A ile było przed nią? Próbujemy policzyć.

"Weź pod swój płaszcz nasze miasto"

Maj 2023 roku. Pszów, 13-tysięczne miasto w województwie śląskim. Tu pomysł wyszedł od radnych, dyskusje trwały podobno przez kilka lat. Aktu zawierzenia w lokalnej parafii dokonał burmistrz i przewodnicząca Rady Miasta. W uroczystości wziął udział jeden z posłów PiS.

Dokument nosił tytuł "Akt zawierzenia, poświęcenia i oddania miasta Pszów Najświętszej Maryi Pannie czczonej w obrazie Matki Boskiej Pszowskiej".

Napisano w nim m.in.:

"Oddajemy Tobie wszystkich mieszkańców naszego miasta. Wzbudzaj i chroń największy skarb – wiarę – w każdym pszowskim sercu. Daj zgodę i pokój rodzinom, trwałość małżeństwom, pobożną i pogodną starość seniorom, dobrą pracę ojcom rodzin, ofiarną miłość matkom. Nie pozwól młodym odejść od Twojego Syna i Kościoła, ucz ich Ewangelii i dobrego życia. Daj mądrość i roztropność władzom miasta, samorządowi Pszowa. Daj naszemu miastu nadzieję – życia, rozwoju, wiernego trwania przy Tobie".PszówAkt zawierzenia miasta, fragment

Były też takie fragmenty:

"Oddal od nas wojnę i głód, wszelkie zło i nędzę, zwłaszcza moralną, ogień i wodę. Broń nas przed grzechem, nałogami, przed rozpaczą i nienawiścią".

"I tak, jak poprzez Śluby Jasnogórskie wzięłaś pod swój płaszcz naszą ojczyznę, tak z miłością i mocą poprzez ten dzisiejszy akt naszego całkowitego oddania się Tobie, weź pod swój płaszcz nasze miasto".

Kilka tygodni wcześniej jednogłośna decyzja o zawierzeniu miasta Najświętszej Maryi Pannie – Królowej Polski zapadła w Radzie Miejskiej Jasła na Podkarpaciu. A 3 maja, podczas mszy świętej w intencji Ojczyzny, burmistrz dokonał aktu zawierzenia.

Tu padły m.in. takie słowa:

"Matko Boża, Niepokalana Maryjo! Królowo Polski! Ja, Ryszard Pabian – Burmistrz Miasta Jasła mając na uwadze, iż żyjemy w czasach poważnego kryzysu wiary i wartości, w czasach obarczonych widmem pandemii i wojny, staję przed Twoim obliczem w obecności wszystkich Aniołów i Świętych, Męczenników i Patronów Polski, aby powierzyć Tobie Najświętsza Maryjo Panno, a przez Twoje wstawiennictwo Bogu, losy Miasta Jasła i jego mieszkańców".JasłoAkt zawierzenia, fragment

Również w maju 2023 roku, ale też we wcześniejszych latach, swoje miasto zawierzył Matce Bożej Fatimskiej burmistrz Rzepina w województwie lubuskim na zachodzie kraju.

Reakcje mieszkańców? Wszędzie podzielone. Podzielony jest też odbiór w Polsce. Jedni głęboko wierzą w moc takiego aktu.

"Zawierzenie jest czymś dobrym"; "ulicami ma płynąć mleko i miód"; "Matka Boska pomoże w pracy i w rodzinie" – tak tłumaczyli kilka lat temu Darii Różańskiej mieszkańcy i radni z Piotrkowa Trybunalskiego, którzy opowiedzieli się za powtórnym zawierzeniem miasta Matce Boskiej.

"Może Matka Boska będzie nad nami czuwać", "Jestem osobą bardzo wierzącą, dużo zawdzięczam Bogu. Jak najbardziej popieram, jeśli chodzi o zawierzenie się. Bez względu na to, czy jako osoba prywatna, czy firma, czy placówka" – słyszeliśmy też wcześniej w zawierzonym Kraśniku.

Ale inni albo się śmieją, albo krytykują mieszanie państwa z Kościołem.

– To jest pomylenie ról społecznych. Co innego należy do władzy świeckiej, co innego należy do władzy duchownej. Burmistrz, prezydent miasta, czy inny przedstawiciel władzy świeckiej w ogóle nie powinien zajmować się aktami religijnymi. Jeśli występuje w funkcji burmistrza, wójta, sołtysa, to nie może jednocześnie pełnić roli kapłana dla danej wspólnoty. To jest oczywiste. Zasada rozdziału władzy świeckiej od władzy duchownej nie jest szanowana – komentuje w rozmowie z naTemat dominikanin o. Paweł Gużyński.

"Zawierzam rozwój naszego miasta, plany, finanse..."

Ale to się dzieje. I nie chodzi o akty zawierzenia odczytane przez biskupów. Nie o takie działania, jak uroczyste zawierzenie Polski na Jasnej Górze w 1946 roku, gdy na czele z prymasem kard. Augustem Hlondem ponad milion wiernych wypowiedziało Akt Poświęcenia Niepokalanemu Sercu Maryi.

Ale o te z udziałem – a właściwie z inicjatywy – radnych, burmistrzów, wójtów, prezydentów, czy starostów. O coś, co przeradza się w polityczno-religijny spektakl. W skali kraju mamy już nawet kilka takich najgłośniejszych przypadków.

To między innymi:

Siemianowice Śląskie. Aktu zawierzenia Niepokalanemu Sercu Maryi dokonał w 2015 roku prezydent Rafał Piech. – Każde miasto ma osobę odpowiedzialną. W Siemianowicach Śląskich taką osobą jest Maryja. Ona otrzymała klucze do miasta, jest jego menedżerem i je prowadzi – usłyszała Polska.

Radzyń Podlaski. Zawierzenie miasta i jego mieszkańców Panu Jezusowi przez ręce Maryi Panny Miasta Radzynia Podlaskiego było pierwszą decyzją burmistrza. Jerzy Rębek dokonał go w 2014 roku.

I wspomniany już Kraśnik. Tu zawierzenia miasta Niepokalanemu Sercu Maryi, Królowej Polski, w 2015 roku odbyło się z rozmachem, na Jasnej Górze. "Dziennik Wschodni" opisywał: "200 osób, m.in. urzędników, radnych i nauczycieli pojechało do Częstochowy, by zawierzyć miasto i powiat Matce Boskiej". Akt wygłosił burmistrz Mirosław Włodarczyk.

A także Piotrków Trybunalski. Były już prezydent Krzysztof Chojniak dokonał aktu zawierzenia miasta Maryi Królowej Polski w 2018 roku. Decyzję podjęli radni. Katolicki "Nasz Dziennik" tak opisywał: "Do kościoła pw. Najświętszego Serca Jezusowego przybyli parlamentarzyści, samorządowcy i mieszkańcy Piotrkowa Trybunalskiego, aby oddać swoje miasto w słodkie panowanie Maryi".

Prezydent miasta czytał akt:

– Królowo Polski, Twojemu Niepokalanemu Sercu zawierzam rozwój naszego miasta, wszystkie plany, finanse, inwestycje miejskie, instytucje, zakłady pracy, stowarzyszenia i organizacje w Piotrkowie Trybunalskim. Niepokalana Maryjo, chroń nasze miasto i jego mieszkańców od wszelkiego zła.

Ale to wciąż nie były jedyne takie inicjatywy.

"Zwracamy się do Ciebie z pokorną prośbą o Twoją matczyną opiekę"

Trudno dokładnie ocenić, które miasto i gmina było pierwsze. Na pierwszy ślad trafiamy do Jarosławia na Podkarpaciu, gdzie w maju 1998 roku, na rynku miasta akt zawierzenia Jarosławia Sercu Jezusowemu wygłosił ówczesny burmistrz miasta Jerzy Matusz:

W Tego Jezusa Chrystusa wierzymy, z tą wiarą chcemy żyć w naszych rodzinach, szkołach, urzędach, zakładach pracy, w naszych parafiach, gminach i w naszym mieście. W tej wierze chcemy wytrwać do śmierci i przekazać ją następnym pokoleniom.

Potem pojawia się Olesno w woj. opolskim, które w 2009 roku zostało zawierzone Trójjedynemu Bogu i macierzyńskiej opiece Bogarodzicy Maryi. Burmistrz odczytał akt zawierzenia:

My, przedstawiciele mieszkańców Olesna: burmistrz i rada miejska, pomni na VIII-wiekowe dziedzictwo tej ziemi, położonej między Jasną Górą, gdzie królujesz dana nam od Boga za tarczę i obronę jako Maryja Królowa Polski, a Górą św. Anny, gdzie Twoja Matka przewodzi śląskiemu ludowi, zwracamy się dziś do Ciebie z pokorną prośbą o Twoją matczyną opiekę.

W 2013 roku ogólnopolską burzę wywołało zaś zawierzenie gminy Goleniów Jezusowi Chrystusowi Królowi Wszechświata. Dokonał go burmistrz, który jednak podkreślał, że robi to jako osoba prywatna. Jak donosiła "Wyborcza", abp Andrzej Dzięga podał go za przykład do naśladowania, ale SLD zastanawiała się nad skierowaniem sprawy do prokuratury.

Rok później dołączył burmistrz Kamienia Pomorskiego. Była to druga w województwie zachodniopomorskim gmina zawierzona Jezusowi Chrystusowi.

Dziś Jezusowi zawierzone jest jeszcze m.in. Opole Lubelskie – i miasto, i powiat. Zawierzenia Jezusowi Chrystusowi przez Niepokalane Serce Maryi dokonali w 2019 roku burmistrz i starosta.

– Była to moja własna inicjatywa. Podjąłem ją, bo jestem przekonany o potrzebie dokonania aktu zawierzenia. Wsłuchiwałem się również w opinie przedstawicieli naszej lokalnej społeczności – mówił w mediach burmistrz Sławomir Plis.

"Bez Boga ani do proga". Jako burmistrz jestem świadomy konieczności intensywnej pracy na rzecz dobra naszej lokalnej społeczności, ale jako osoba wierząca mam również przekonanie, że każdy człowiek, a tym bardziej osoby pełniące istotne funkcje w życiu publicznym, potrzebują wsparcia Opatrzności, aby dobrze i owocnie realizować powierzone im zadania.Sławomir Plisburmistrz, cytat z "Dziennika Wschodniego"

Starosta: – Wzorem chrześcijańskiej pobożności pragnęliśmy powierzyć Jezusowi Chrystusowi nasze trudne sprawy: indywidualne, rodzinne i społeczne.

Patrząc na mapę zawierzonych miast w Polsce, dominuje jednak Maryja.

Udział w zawierzeniu biorą radni, dyrektorzy szkół, policja, wojsko...

Niepokalanemu Sercu Maryi zawierzone są np. Marki, które – jak informuje serwis Jasnej Góry – mają tradycję pielgrzymek corocznego ponowienia Aktu Zawierzenia Samorządowców Matce Bożej.

"Nie wyobrażamy sobie, aby również i w dobie dzisiejszych ograniczeń nie przyjechać na Jasną Górę, nie zawierzyć naszych spraw, naszej pracy, naszych mieszkańców, wszystkiego, co jest związane z miastem Marki" – cytuje przewodniczącego Rady Miasta.

Niepokalanemu Sercu Maryi Królowej Polski w 2016 roku zawierzono też powiat tomaszowski w woj. lubelskim. Tu również zawierzenie jest co roku odnawiane na Jasnej Górze.

W 2023 roku brali w nim udział m.in. starosta, członek Zarządu Powiatu Tomaszowskiego, prezydent Tomaszowa Mazowieckiego, radni, dyrektorzy szkół średnich, przedstawiciele policji, wojska, straży pożarnej oraz młodzież szkolna.

W 2017 roku, również na Jasnej Górze, i również Niepokalanemu Sercu Maryi, Królowej Polski, Matki Bożej Jasnogórskiej, zawierzony został powiat opoczyński. Akt zawierzenia odczytali przewodnicząca Rady Powiatu oraz wicestarosta opoczyński. 

"Stanowisko w sprawie zawierzenia przyjęli powiatowi radni podczas marcowej sesji. Konsekwencją tej uchwały była pielgrzymka i uroczystości na Jasnej Górze. Wzięli w nich udział przedstawiciele wszystkich gmin powiatu opoczyńskiego, łącznie ponad pół tysiąca osób" – relacjonowało radomskie Radio Plus.

W akcie zawierzenia napisano m.in.:

"W obliczu Boga, w Trójcy Świętej Jedynego, oddajemy dzisiaj w Twoją wieczystą i macierzyńską niewolę wioski i miasta Powiatu Opoczyńskiego, małżeństwa i rodziny, ojców i matki, dzieci i młodzież, wspólnoty, instytucje i organizacje, ludzi starszych, chorych, samotnych i wszystkie dzieci Boże. Twojemu Niepokalanemu Sercu zawierzamy wszystkie nasze czyny, myśli, pragnienia, zmysły, dobra duchowe i doczesne, przeszłość, teraźniejszość i przyszłość, czas i wieczność, wolę, duszę i ciało".

Z kolei w 2021 roku, przed wizerunkiem Matki Bożej w kaplicy Cudownego Obrazu na Jasnej Górze, Niepokalanemu Sercu Maryi zawierzył swoj powiat starosta łowicki Marcin Kosiorek.

A w 2020 roku, podczas lokalnej mszy, starosta lubaczowski Zenon Swatek dokonał zawierzenia Ziemi Lubaczowskiej Matce Bożej Łaskawej:

"Matko, przybywamy dziś przed Twe oblicze do Konkatedry lubaczowskiej, by powierzyć Ci w opiekę Ziemię Lubaczowską i jej mieszkańców".

Zawierzone są też małopolskie Myślenice. Tu akt zawierzenia został odczytany podczas mszy świętej na Rynku. Tu w 2019 roku, po nadzwyczajnej sesji, radni przyjęli specjalną uchwałę, w której zawierzyli miasto i gminę "Macierzyńskiej opiece i trosce Najświętszej Maryi Pannie Pani Myślenickiej".

Burmistrz Jarosław Szlachetka odczytał wówczas akt:

Jako burmistrz, jestem dumny i zbudowany, iż mimo wielu różnic Maryja ciągle potrafi nas łączyć. 19 sierpnia tego roku radni Rady Miejskiej w Myślenicach przyjęli uchwałę, w której zadeklarowali zawierzenie dalszych dziejów i losów gminy Macierzyńskiej opiece i trosce Najświętszej Maryi Pannie Pani Myślenickiej. (...) Arcybiskupie Marku, Ciebie prosimy abyś aktem zawierzenia oddał nas wszystkich w matczyne dłonie pani Myślenickiej.

Staraliśmy się znaleźć wszystkie zawierzone w Polsce miasta, gminy i powiaty, o których pisały ogólnopolskie lub lokalne media. Ale jeśli pominęliśmy jakieś miejsce, piszcie do nas, dawajcie znać. Będziemy uzupełniać mapę.