Przez smog co roku umierają 44 tysiące Polaków. Wielu nie wie nawet, skąd się ono bierze
Smog jest jeszcze dla wielu pojęciem abstrakcyjnym. Kojarzą je z gazet lub pasków w telewizji, ale nie wiedzą tak naprawdę jak wygląda, czy jak powstaje? Mało tego – nie znają zasad profilaktyki, kiedy stężenia szkodliwych pyłów w powietrzu przekroczy normy. Przygotowaliśmy dla nich małe kompendium wiedzy na temat smogu.
Tak naprawdę oprócz wielkich elektrowni, które napędzane są przez spalanie gigantycznych ilości węgla, to sąsiad truje sąsiada. Ci, którzy mają w swoim domu lub kamienicy piece, szczególnie tej starej generacji, puszczają z dymem wiele szkodliwych substancji, stąd też największy smog mamy w okresie grzewczym.
Skąd wiem, że jest smog i gdzie to sprawdzić?
Pamiętacie jak wróciliście do domu i wasze ubrania śmierdziały jakbyście pół dnia spędzili przy ognisku? To znaczy, że za oknem jest wysokie stężenie pyłów i szkodliwych substancji i jest smog. Rzeczywiście, w dzień przypomina on trochę mgłę, ale nie dajcie się zwieść pozorom.
Smog pojawia się w specyficznych warunkach atmosferycznych – bardzo często przy układzie niskiego ciśnienia, czyli potocznym niżu, kiedy nie mamy dużego wiatru. Najbardziej "upodobał" sobie miasta w nieckach, dolinach lub z taką zabudową, która uniemożliwia rozproszenie go przez wiatr. Stąd też Kraków, Katowice czy Warszawa są skazane na smogowe ciemności. Niektóre próbują z nimi walczyć, ale nadal brakuje rozwiązań systemowych.
Wpływ smogu na ludzi
Przed smogiem ostrzega się w pierwszej kolejności osoby starsze, chore, dzieci i kobiety w ciąży. To na nich szkodliwe substancje unoszące się w chmurach smogowych mają najbardziej szkodliwy wpływ. Ale nawet zdrowe, dorosłe osoby wystawione na krótkotrwały kontakt ze smogiem mogą podrażnić sobie spojówki, krtań, tchawicę lub dostać łagodnego zapalenia płuc.
Jeśli dłużej poddamy się "kuracji" smogowej, to narażamy się na o wiele poważniejsze konsekwencje. Smog może być czynnikiem rozwoju raka płuc, zatok, jamy ustnej, gardła, krtani, przełyku i nerek.
Liczby są zastraszające
W Polsce do tej pory nie szacowano w jakim stopniu smog ma wpływ na śmiertelność obywateli. Aż do teraz. Narodowy Fundusz Zdrowia stwierdził w swoim najnowszym raporcie, że na początku 2017 r. liczba zgonów wzrosła przez pogorszony stan jakości powietrza.
– Analiza średniego natężenia pyłów PM10 w powietrzu dla Polski w styczniu 2017 r. była na rekordowym poziomie. Ponadto w styczniu 2017 roku odnotowano najniższą średnią temperaturę powietrza w porównaniu do analogicznych okresów z zeszłych lat – czytamy w raporcie.
Fundusz dodaje też, że w styczniu 2017 roku przypadł szczyt zachorowań na grypę, który we wcześniejszych latach przypadał na późniejsze okresy.
– Potencjalną przyczyną wzrostu liczby zgonów w styczniu 2017 r. jest skokowe pogorszenie jakości powietrza, które może rodzić gwałtowne konsekwencje zdrowotne u osób szczególnie podatnych, w tym ze strony układu krążeniowo-oddechowego – konkludują twórcy raportu. Według ustaleń unijnych przez zanieczyszczone powietrze umiera w Polsce przedwcześnie 44 tysiące osób.
Co zrobić, kiedy na zewnątrz jest smog?
W naTemat opisywaliśmy już kilka konkretnych sposobów walki ze smogiem w miastach. A jakie są ogólne zasady? Pulmonolog dr med. Szczepan Cofta sformułował dla naTemat kilka praktycznych rad:
1. Sprawdzajmy jakość powietrza – zaglądajmy do ostrzeżeń podawanych przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska.
2. Pamiętajmy o oddychaniu przez nos. To przecież naturalny filtr powietrza.
3. Dbajmy o dobre nawodnienie organizmu. Część zanieczyszczeń przyklei się do wilgotnych ścianek gardła, zamiast trafić do płuc.
4. W dni, gdy stężenie zanieczyszczeń powietrza jest wysokie, szczególnie starsi i dzieci powinni rozważyć pozostanie w domu. Wyjścia na zewnątrz należy ograniczyć do koniecznego minimum.
5. Gdy tylko możemy, warto wyjeżdżać poza miasto. Nawet krótka przerwa od wdychania zanieczyszczonego powietrza ma pozytywny wpływ na zdrowie.
6. Unikajmy podróżowania w godzinach szczytu, a jadąc samochodem, wybierajmy mniej ruchliwe trasy. Zamknijmy okna w samochodzie, a wentylacje ustawmy na obieg zamknięty.
7. Spacerując lub jeżdżąc rowerem, unikajmy ruchliwych ulic. Pamiętajmy, że największe stężenie zanieczyszczeń jest bezpośrednio w pobliżu jezdni.
8. Jeżeli okna mieszkania wychodzą na ulicę, w godzinach szczytu trzymajmy je zamknięte.
9. Dbajmy o odpowiednią dietę, bogatą w substancje pomagające organizmowi neutralizować nadmiar wolnych rodników.
10. Jeżeli palimy papierosy, nie czyńmy tego nigdy w zamkniętym pomieszczeniu. Ale w sumie palenie papierosów powinniśmy już bezwzględnie odstawić do lamusa.