Zatrułeś się grzybami? Oto kiedy pojawią się pierwsze objawy
Grzybobranie stało się swego rodzaju jesiennym sportem narodowym Polaków, ale jedzenie grzybów może być potencjalnie niebezpieczne. Pierwsze objawy zatrucia grzybami mogą pojawić się kilka godzin po posiłku, ale w niektórych przypadkach toksyny dają o sobie znać o wiele później. Zatruć można się też grzybami jadalnymi.
W Polsce jest około 3,3 tys. gatunków grzybów wielkoowocnikowych. Około 200 gatunków jest trujących, w tym kilka śmiertelnie. Na grzybobranie warto wybierać się z atlasem grzybów i zbierać tylko te egzemplarze, co do których nie mamy najmniejszych wątpliwości, że są jadalne. Nawet jeden muchomor sromotnikowy może wystarczyć, by kilkuosobowa rodzina z objawami zatrucia trafiła do szpitala.
Od kilku godzin do dwóch tygodni
Pierwsze objawy pojawiają się zwykle już po kilku godzinach. Te najbardziej oczywiste, wskazujące na zatrucie, to nudności, wymioty, biegunka i ból brzucha. Nie można jednak lekceważyć też innych znaków, które z początku ciężko będzie skojarzyć ze zjedzeniem trującego grzyba. Są to obfite poty, łzawienie, bóle głowy, zaczerwienienie twarzy, uczucie gorąca, zaburzenia widzenia, spadek ciśnienia lub zapaść.
Kiedy należy się spodziewać pierwszych objawów? Wiele zależy od gatunku trującego grzyba i dawki przyjętych toksyn. Zatrucie borowikiem szatańskim lub olszówką daje objawy w postaci nudności, wymiotów, bólów głowy i brzucha około czterech godzin po posiłku. Muchomor sromotnikowy może dać o sobie znać po kilkunastu godzinach, a zasłonak rudy, którego toksyny niszczą nerki człowieka, może dać pierwsze objawy nawet dopiero po dwóch tygodniach. U dzieci objawy zatrucia zwykle występują trochę wcześniej niż u dorosłych.
Generalnie w grzybach trujących mogą występować trzy rodzaje grupy toksyn. Są to amatoksyny, fallotoksyny i fallinotoksyny. Te pierwsze są szczególnie niebezpieczne, działają na poziomie DNA człowieka, hamują w komórkach narządów wewnętrznych syntezę białek, powodując ich obumieranie. Toksyny te nie znikają nawet pod wpływem wysokiej temperatury.
Boli brzuch? Natychmiast wezwij pomoc
W przypadku stwierdzenia u siebie objawów zatrucia nie ma co zwlekać, tylko natychmiast trzeba wezwać lekarza. Doraźnie można próbować pić wodę z solą, by sprowokować wymioty. Warto zabezpieczyć próbkę potrawy, którą się zatruliśmy lub wspomniane wyżej wymiociny. Pozwolą one toksykologom zidentyfikować rodzaj toksyny, która trafiła do naszego organizmu.
Nie wolno lekceważyć najmniejszych objawów zatrucia. Nawet jeśli wydaje nam się po jakimś czasie, że czujemy się lepiej, warto, żeby przebadał nas lekarza. W przypadku zjedzenia muchomora sromotnikowego typowe jest to, że po pierwszym ataku nudności i bólu brzucha następuje wyraźna poprawa. Po paru godzinach następuje kolejny atak, zwykle śmiertelny. Tylko pomoc specjalistów w szpitalu, płukanie żołądka i podanie właściwych leków daje szanse na przeżycie.
Co ciekawe, zatruć można się także grzybami... jadalnymi. Grzyby jako potrawa są ciężkostrawne, zawierają chitynę, której nie trawi żołądek człowieka. Potrafią zalegać nawet kilka dni w żołądku, zanim trafią do jelit. Zjedzenie zbyt dużej ilości grzybów lub ich niewłaściwie przyrządzenie spowoduje takie objawy, jak w przypadku zjedzenia grzyba trującego.
Jadalne też mogą być niebezpieczne
Warto przyswoić sobie kilka zasad jedzenia grzybów, swoiste "grzybowe BHP". Przede wszystkim należy mieć świadomość, że grzyby się szybko psują, dlatego najlepiej zjeść je tego samego dnia, w którym zostały zebrane. Im większy grzyb, tym jego trwałość jest krótsza. Jeśli już musimy przetrzymać grzyby dłużej, należy je przechowywać w lodówce. Oczywiście można też grzyby przetworzyć: ususzyć, zamrozić lub zamarynować.
Grzybów nie powinno się podawać dzieciom do 8. roku życia, osobom starszym i cierpiącym na choroby układu pokarmowego. Absolutnie nie powinno się jeść grzybów surowych. Lepiej też nie spożywać grzybów razem z alkoholem. Niektóre gatunki grzybów zawierają koprynę, która blokuje rozkład alkoholu w organizmie. Taka mieszanka również może doprowadzić do zatrucia pokarmowego.