Uczysz się do sesji? Zapamiętasz więcej, jeśli podczas snu będziesz wąchać ten zapach
Najnowsze wyniki badań wskazują, że jeśli w trakcie przyswajania wiedzy wdychamy aromat róż, a następnie mamy szansę odczuwać tę woń także podczas snu, to nasz mózg zapamięta więcej z tego, czego się nauczyliśmy. Jak to możliwe?
Dr Jürgen Kornmeier, psychiatra z Uniwersytetu we Fryburgu i kierownik badań opublikowanych na łamach „Scientific Reports” wyjaśnia, że choć podobny efekt był już wcześniej obserwowany przez badaczy, to jednak teraz po raz pierwszy udało się wykazać, jak wykorzystywać w praktyce siłę oddziaływania na mózg określonych zapachów.
W każdej sekundzie naszego życia wszelkie bodźce, które do nas docierają, są filtrowane przez nasze zmysły: wzrok, słuch, dotyk, smak i węch. Najczęściej wszystkie jednocześnie. Dzięki tej specyficznej synergii zmysłów mózg jest w stanie wytworzyć wyobrażenie na temat otaczającej go rzeczywistości.Zmysły mogą wpływać na to, jak zapamiętujemy informacje
Mały ułamek tego, co uda się zarejestrować w ten sposób, trafia do pamięci krótkotrwałej, a jeszcze mniejszy element tego, co podobną drogą dotrze do mózgu, zostanie utrwalone w pamięci długotrwałej, by móc przypomnieć o sobie w przyszłości.
Już wcześniej naukowcom udało się udowodnić, że proces nauczania (który w skrócie polega na przywoływaniu szczegółów zarejestrowanych przez pamięć krótkotrwałą i utrwalaniu ich w zasobach pamięci długotrwałej) w dużej mierze zależy od naszego snu. Dlaczego?
Okazuje się, że jakość naszego nocnego odpoczynku ma spory wpływ na to, jak bardzo trwały będzie w naszym mózgu schemat tego, czego się nauczyliśmy, czyli jak długo będziemy w stanie odtworzyć informacje, które staraliśmy się przyswoić.Chcesz przyswoić więcej wiedzy? Oprócz nauki... śnij i wąchaj róże!
Tym razem badaczom wreszcie udało się udowodnić, na naszą pamięć może w istotny sposób wpływać także jeden z najstarszych zmysłów – jakim pod względem ewolucyjnym jest węch. Zwłaszcza jeśli wykorzystamy go podczas snu.
Zmysł węchu ma związek z tymi rejonami mózgu, które są odpowiedzialne za nasze emocje oraz... pamięć.Jaki wpływ na pamięć ma zapach?
To właśnie dlatego specyficzne aromaty są w stanie przywołać określone wspomnienia (np. zapach jabłek przypomina nam o szarlotce, którą w dzieciństwie piekła ukochana babcia, a aromat świeżych liści bazylii wywołuje wspomnienie o pizzy na cienkim cieście, która jest popisowym daniem naszej mamy).
Przez lata naukowcy zastanawiali się, w jak sposób wykorzystać związek pomiędzy określonymi aromatami a naszymi wspomnieniami, by usprawnić nasz proces nauczania i ułatwić nam zapamiętywanie informacji.Zapach ma ogromny potencjał informacyjny i niemal natychmiast potrafi "przenieść nas w czasie" do tych wspomnień, które trwale zapisały się w naszej pamięci długotrwałej.
Choć już w 2017 roku podjęto badania na ten temat, to jednak nigdy nie udało się ich potwierdzić poza laboratorium (bez konieczności pomiaru aktywności fal mózgowych za pomocą encefalografii). Aż do teraz.
Do udziału w najnowszych badaniach zaproszono 54 ochotników – uczniów klas szóstych z południowej części Niemiec. Uczestników eksperymentu poproszono o to, by podczas nauki języka angielskiego i w trakcie powtarzania słówek w domu wdychali aromat róż, którym nasączono specjalne kadzidełka zapachowe (patyczki zapachowe). Umieszczono je zarówno na biurkach, przy których młodzież uczyła się angielskiego w domu, a także na ich stolikach nocnych. Po tygodniu uczniowie mieli przypomnieć sobie angielskie słówka, których się uczyli, a rezultaty tego, co udało się im zapamiętać, zostały sprawdzone podczas testów.Sen i zmysł węchu może wpływać na to, ile zapamiętamy z tego, czego się uczyliśmy
Osoby, które pisały sprawdzian ze słownictwa, zostały podzielone na 4 grupy:
pierwsza – nie stosowała podczas nauki żadnych aromatów i nie była wystawiona na działanie zapachów w trakcie testów;
druga – podczas nauki wdychała aromat róż i miała okazję wdychać ten sam zapach w trakcie pisania egzaminu;
trzecia – wdychała aromat róż nie tylko podczas nauki, ale także w trakcie snu, jednak nie miała okazji go poczuć podczas sprawdzianu;
czwarta – była wystawiona na działanie zapachu róż podczas nauki słówek, w trakcie snu oraz w czasie pisania testu ze słownictwa.
Studenci, którzy na żadnym etapie nie mieli w ogóle okazji wdychania różanej woni, posłużyli za grupę kontrolną.
Do udowodnienia związku pomiędzy snem, pamięcią, zmysłem węchu i procesem nauczania wystarczyły badania, w których wzięło udział 54 szóstoklasistów z Niemiec.•Fot. Opracowanie na podstawie "Scientific Reports" (2020)
Uczestnicy z grupy trzeciej i czwartej wypadli wyraźnie lepiej niż grupa pierwsza i druga, która mimo wystawienia na działanie woni róż podczas nauki, nie miała okazji wdychania jej także podczas snu. Okazało się więc, że do najlepszych wyników przyczynił się nie tylko sam zapach, ale także możliwość wąchania go również wtedy, kiedy się śpi.
Znaczące postępy w nauce (o około 30 procent) udało się potwierdzić wśród tych uczniów, którzy mieli okazję wdychać podany im aromat nie tylko podczas zapamiętywania słówek, ale także podczas snu.
Choć uczniowie z grupy czwartej napisali test ze słówek nieco lepiej niż osoby z grupy trzeciej, to jednak różnica pomiędzy wynikami była statystycznie niewielka.Według naukowców kluczowe znaczenie dla procesu przyswajania informacji zdobytych w trakcie nauki miała możliwość wdychania aromatu róż podczas snu.
Dlaczego do doświadczenia posłużono się aromatem róż? Już we wcześniejszych badaniach zespół naukowców, któremu przewodził Jan Born z Uniwersytetu w Lubece wykazał, że pozytywny wpływ na proces zapamiętywania informacji może mieć właśnie ten zapach.Naukowcy dowodzą, że podczas snu można wpływać na poprawę pamięci za pomocą zmysłu węchu
Jak tłumaczy dr Kornmeier, kierownik najnowszych badań na ten temat, najważniejszym odkryciem, które udało się potwierdzić ekspertom, jest to, że w trakcie snu można pozytywnie wpływać na pamięć za pomocą zmysłu węchu.
Daje to ogromną szansę do tego, by wykorzystać nowe ustalenia w praktyce, także w życiu codziennym i stosować je w ukierunkowany sposób nie tylko w celu zwiększenia efektywności w nauce, ale także w celach medycznych.
Choć oczywiście grupa badawcza licząca zaledwie 54 uczestników nie jest wystarczająco reprezentatywna, to jednak efekt, jaki udało się osiągnąć, jest na tyle obiecujący, że warto podjąć się dalszych prac badawczych.
Nie ma wątpliwości, że istnienie związku pomiędzy określonymi zapachami, które mamy okazję czuć podczas snu, a poprawą naszej pamięci, może znacząco wpłynąć na wielu ludzi.Nowe odkrycie może pomóc pacjentom z zaburzeniami pamięci?
Odkrycie warto wykorzystać nie tylko do usprawnienia procesu nauczania i zapamiętywania informacji, ale także na przykład do pomocy pacjentom cierpiącym na choroby neurodegeneracyjne, tj. choroba Alzheimera czy demencja, które prowadzą do poważnych ubytków pamięci.
Po raz pierwszy wyniki badań na ten temat są na tyle przekonywające, że nowe rozwiązania i sposoby zastosowania ich w codziennym życiu niemal nasuwają się same. Naukowcy studzą jednak emocje i tłumaczą, żę nieodłącznym elementem rozwoju badań w tym zakresie będzie wprowadzenie pewnych ograniczeń, które mogłyby sprawić, że nowe ustalenia będą bardziej precyzyjne.W nauce może pomóc nam spokojny sen i... nasz nos!
Uczeni muszą obecnie polegać na tym, w jaki sposób uczestnicy badania korzystają z udostępnionych im kadzidełek. Intensywność zapachu patyczków nasączonych aromatem róż może się jednak różnić w zależności od tego, w jakiej odległości od nas je umieścimy. Badacze muszą zatem ustalić jeszcze wiele istotnych szczegółów, które mogą wpłynąć na to, na ile skutecznie usprawnimy naszą pamięć podczas snu za pomocą zmysłu węchu.
Na razie wiadomo jednak tyle, że oprócz nauki wiedzę pomoże przyswoić nam nie tylko spokojny sen, ale także nasz... nos!
Dowiedz się więcej:
Pamięć, czyli właściwie co? Wiemy o niej więcej niż myślisz
Najważniejsze zapachy w historii, czyli perfumy, które są nieśmiertelne
Spytałam ludzi o sny, które się im powtarzają."Przez lata porywały mnie klauny." Co to właściwie znaczy?
źródło:
Scientific Reports/2020: How odor cues help to optimize learning during sleep in a real life-setting (https://doi.org/10.1038/s41598-020-57613-7)
Nature: Rose-scented sleep improves memory (doi:10.1038/news070305-10)