Post ścisły – co to jest i kogo obowiązuje? Czym różni się od ilościowego i jakościowego?
Ścisły post obowiązuje katolików tylko dwa razy w roku – w Środę Popielcową i Wielki Piątek. Czym różni się od zwykłego postu i jak należy przestrzegać postu ilościowego i jakościowego?
- Ścisły post obowiązuje tylko dwa razy w roku
- Post ścisły to połączenie zasad postu ilościowego i jakościowego
- Wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych należy zachować w każdy piątek
Post ścisły – zasady
Wierni Kościoła katolickiego zobowiązani są do przestrzegania ścisłego postu w Środę Popielcową oraz Wielki Piątek. Pierwsze święto rozpoczyna okres Wielkiego Postu, który trwa niemal do Wielkanocy i jest pamiątką 40 dni i 40 nocy spędzonych przez Jezusa na pustyni.
Post ścisły polega na powstrzymaniu się od jedzenia mięsa oraz ograniczeniu liczby posiłków. Wierni mogą jeść produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak jajka i mleko, a także ryby. Ważne jednak, by dwa razy w ciągu dnia zaspokoić głód, a tylko raz najeść się do syta. Ścisły post jest więc równocześnie postem ilościowym i jakościowym.
Kogo obowiązuje post ścisły?
Ścisły post w Środę Popielcową i Wielki Piątek obowiązuje każdego katolika. Rozporządzenie Konferencji Episkopatu Polski dokładnie precyzuje jednak wiek wiernych, którzy obowiązani są go przestrzegać.
- post nie obowiązuje wiernych poniżej 14. roku życia
- wstrzemięźliwość od mięsa powinny zachować osoby od 14. do 60. roku życia
- ścisły post obowiązuje wiernych od 18. do 60. roku życia
Zasady te dokładnie precyzuje Kodeks prawa kanonicznego:
Z tego obowiązku zwolnione są również osoby chore, a także te, które nie mają realnego wpływu na wybór pokarmów. Chodzi o sytuacje, gdy wierny korzysta np. z punktu zbiorowego żywienia.Prawem o wstrzemięźliwości są związane osoby, które ukończyły czternasty rok życia, prawem zaś o poście są związane wszystkie osoby pełnoletnie, aż do rozpoczęcia sześćdziesiątego roku życia. Duszpasterze oraz rodzice winni zatroszczyć się o to, ażeby również ci, którzy z racji młodszego wieku nie związani jeszcze prawem postu i wstrzemięźliwości, byli wprowadzeni w autentyczny duch pokuty.
Post ilościowy i jakościowy – czym się różnią?
W Kościele katolickim możemy spotkać się z postem jakościowym i ilościowym. Czym różnią się te pojęcia i o czym warto pamiętać?
Post jakościowy nazywany jest obecnie wstrzemięźliwością od pokarmów mięsnych. Wierni w dni, w których obowiązuje post jakościowy, nie mogą jeść potraw mięsnych oraz rosołu (bulion mięsny). Nie jest jednak zabronione spożywanie ryb i produktów odzwierzęcych takich, jak jajka i mleko.
Niegdyś mówiło się o poście jakościowym w każdy piątek miesiąca, obecnie jest to wyłącznie wstrzemięźliwość. Przepisy kanoniczne rozgraniczają twa dwa terminy wskazując, że powstrzymanie się od potraw mięsnych nie jest postem.
Post ilościowy polega na ograniczeniu ilości spożywanego pokarmu. Wierni powinni zjeść dwa posiłki, które wyłączenie zaspokoją głód i tylko jeden do syta. Chodzi więc o zjedzenie dwóch niewielkich, lekkich porcji oraz jednej pełnej, której składnikiem nie może być mięso.
Dyspensa od postu
W Kościele rzymskokatolickim funkcjonuje dyspensa, która zwalnia wiernych z konkretnego obowiązku regulowanego przepisami prawa kościelnego. Dyspensy może udzielić papież lub biskup, uchylając np. obowiązek przestrzegania postu. W takiej sytuacji konkretne osoby nie muszą zachowywać postu ilościowego lub jakościowego. Dyspensa nie obowiązuje w Środę Popielcową i Wielki Piątek.
Czytaj także: Abp Gądecki pochylił się nad osobami, które wystąpiły z Kościoła. "Dały się zwieść"
Jaki post obowiązuje w Wielkanoc?
W niedzielę wielkanocną nie obowiązuje żaden post – wierni mogą spożywać przy świątecznych stołach wszystkie pokarmy. Oczywiście należy zachować umiarkowanie w jedzeniu i piciu, aby nie popełnić jednego z grzechów głównych.
Pytając o to, jaki post obowiązuje w Wielkanoc, mamy najczęściej na myśli dni poprzedzające Zmartwychwstanie Jezusa. W Wielki Piątek wierni zobowiązani są do przestrzegania ścisłego postu, ale czy te same zasady dotyczą Wielkiej Soboty? Nie, w tym dniu nie ma obowiązku poszczenia. Faktem jest jednak to, że wierni często powstrzymują się od jedzenia pokarmów mięsnych. W wielu domach jest to rodzaj tradycji, której trzyma się cała rodzina.
Co to jest post eucharystyczny i kiedy obowiązuje?
W kościele obowiązuje jeszcze jeden rodzaj postu – post eucharystyczny. Należy zachowywać go na godzinę przed przyjęciem Komunii świętej, czyli Eucharystii. Wierni powinni powstrzymać się od spożywania pokarmów, wyjątkiem jest jedynie picie wody i konieczność wzięcia lekarstw. Post ten nie obowiązuje osób chorych.
Początkowo wierni nie mogli jeść ani pić od północy, aż do przyjęcia Komunii świętej na porannej mszy. Przepisy te uległy złagodzeniu w 1953 roku, wtedy dopuszczono możliwość picia wody. Z czasem malał też okres powstrzymania się przed jedzeniem, a ostatnia zmiana miała miejsce po II soborze watykańskim. To właśnie wtedy skrócono post eucharystyczny do jednej godziny przed przyjęciem Eucharystii.
Czytaj także: Jak wypadają święta Wielkanocne w 2021 roku? Od czego zależy ta data