Jakie kary grożą nam za kłamstwo lub odmowę udziału w Spisie Powszechnym? [WYJAŚNIAMY]
Kiedy Spis Powszechny w 2011 roku przeprowadzili Czesi, to okazało się, że wśród mieszkańców tego ateickiego kraju najwięcej osób zadeklarowało przynależność do... Kościoła Jedi. Fanów "Gwiezdnych Wojen" było tam wówczas więcej niż Romów. Czy w trwającym właśnie Narodowym Spisie Powszechnym można pozwolić sobie na takie żarty? Jakie sankcje mogą nam grozić za kłamstwo przy udzielaniu odpowiedzi na pytania lub zignorowanie udziału w ankietach?
5 tys. zł grzywny lub nawet... 2 lata więzienia. Jakie kary grożą nam przez Spis Powszechny?
Zgodnie z ustawą o statystyce publicznej z 29 czerwca 1995 roku możemy zostać obciążeni w takim przypadku karą grzywny, a nawet pozbawieniem wolności do 2 lat.Przepisy karne zawarte w rozdz. VIII tej ustawy określają, że:
Art. 56 [Przekazywanie danych statystycznych niezgodnych ze stanem faktycznym]
- 1. Kto wbrew obowiązkowi przekazuje dane statystyczne niezgodne ze stanem faktycznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
- 2. W wypadku mniejszej wagi sprawca podlega grzywnie.
Art. 57 [Odmowa wykonania obowiązku statystycznego]
- Kto wbrew obowiązkowi odmawia wykonania obowiązku statystycznego albo udzielenia informacji w spisie powszechnym lub innym badaniu statystycznym, podlega grzywnie.
Art. 58 [Przekazywanie danych statystycznych po upływie oznaczonego terminu]
- Kto wbrew obowiązkowi przekazuje dane statystyczne po upływie oznaczonego terminu, podlega karze grzywny.
Art. 59 [Tryb orzekania - stosowanie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia]
- Orzekanie w sprawach o czyn wymieniony w art. 58 następuje na podstawie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.
Kwestia ograniczenia lub pozbawienia nas wolności za nieprawidłowości związane ze Spisem Powszechnym również będzie zależeć od tego, co w danej sytuacji postanowi wymiar sprawiedliwości.
GUS będzie przechowywać odpowiedzi ze Spisu Powszechnego przez 100 lat
Udzielając odpowiedzi na pytania warto się poważnie zastanowić, ponieważ zgodnie ze znowelizowaną ustawą o narodowym spisie ludności i mieszkań Główny Urząd Statystyczny (GUS) ma prawo do przechowywania naszych danych przez następne... 100 lat. Może je jednak wykorzystać wyłącznie w celach statystycznych przy zachowaniu obowiązujących przepisów.
Prawo do ochrony danych osobowych każdego obywatela gwarantuje m.in. art. 51 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej oraz RODO.
Z jakimi pytaniami ze Spisu Powszechnego mają problem Polacy?
Wśród najczęściej pojawiających się wątpliwości dotyczących spisu oprócz podawania nr PESEL pojawia się kwestia udzielania odpowiedzi za inne osoby.GUS wyjaśnia, że:Czy każdy domownik musi się spisać? Czy można wziąć udział w Spisie Powszechnym za kogoś?
Oznacza to, że np. rodzice lub opiekunowie niepełnoletnich lub niepełnosprawnych mogą, a nawet są zobowiązani udzielać odpowiedzi za swoich podopiecznych.Dopuszcza się możliwość udzielenia odpowiedzi za osoby zamieszkałe w danym mieszkaniu – za ich zgodą – przez dorosłą osobę również zamieszkałą w tym mieszkaniu.
Osoba ta podaje informacje o mieszkaniu i wszystkich osobach w nim zamieszkałych, ustala skład osobowy mieszkania, określa relacje rodzinne pomiędzy osobami oraz udziela odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu mieszkaniowym i osobowym.
Istnieje możliwość samodzielnego spisania się przez dorosłe osoby, które na przykład tworzą osobne gospodarstwa domowe.
Formularze może także wypełnić za naszą zgodą nasz współmałżonek i wtedy nie musi już samodzielnie jeszcze raz odpowiadać na pytania ankietowe. Wg GUS:
Co zaś zrobić, jeśli nie znamy osób, które zamieszkują ten sam adres, a aplikacja nie pozwala nam na to, by przejść do kolejnych pytań?Można wypełnić formularz za współmałżonka (za jego zgodą). Taka osoba, w świetle przepisów ustawy o NSP, dopełniła obowiązku spisowego. Jeśli natomiast osoba spisana przez inną osobę chce samodzielnie uzupełnić formularz spisowy – może tego dokonać.
GUS tłumaczy, że w wyjątkowych sytuacjach można wykazać tylko dane nasz własny temat, a osoby, które mieszkają w tym samym miejscu także są zobowiązane do wykazania takich informacji.
Przypominamy, że w Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2021 do 30 września 2021 (dzięki nowelizacji ustawy wydłużono jego termin) mamy obowiązek wziąć udział poprzez:
- tzw. samospis internetowy poprzez aplikację uruchomioną na oficjalnych stronach 1 kwietnia 2021 roku (składając samodzielnie odpowiedzi na zadane pytania)
- infolinię działającą od 15 marca pod nr 22 279 99 99 (odpowiadając na pytania ankieterów)
- rozmowę telefoniczną z rachmistrzem, który sam do nas zadzwoni
- osobiste spotkanie z rachmistrzem, który odwiedzi nas w naszym miejscu zamieszkania (możemy zmienić taką formułę na rozmowę telefoniczną)
Rachmistrzowie mają zarabiać około 6 zł brutto za każdy wywiad, który przeprowadzą.Warto pamiętać, że każdy rachmistrz powinien być wyposażony w specjalną legitymację z hologramem, dzięki której można potwierdzić jego tożsamość. Jeśli mamy wątpliwości możemy też zweryfikować jego dane dzwoniąc na infolinię.
Spis Powszechny 2021 — PYTANIA
W ankiecie znajdziemy pytania dotyczące:- charakterystyki demograficznej (wiek, płeć, stan cywilny, adres zamieszkania, stan cywilny, obywatelstwo, kraj urodzenia)
- aktywności ekonomicznej: status zawodowy (bezrobotny, bierny zawodowo lub pracujący), lokalizacja miejsca pracy, rodzaj działalności, wykonywany zawód, status zatrudnienia, wymiar czasu pracy, rodzaj źródła utrzymania, rodzaje pobieranych świadczeń
- poziomu wykształcenia (jakie etapy edukacji ukończyliśmy)
- niepełnosprawności (stopień niepełnosprawności, orzeczenie o niepełnosprawności lub niezdolności do pracy, grupy schorzeń, które nam dolegają itp.)
- migracji wewnątrz kraju i poza granice (od jakiego czasu przebywamy w obecnym miejscu zamieszkania, gdzie poprzednio mieszkaliśmy lub gdzie mieszkaliśmy rok przed rozpoczęciem spisu ludności, czy mieszkaliśmy kiedyś za granicą, rok wyjazdu z Polski i miejsce przebywania poza krajem)
- przynależności etniczno-kulturowej (narodowość, przynależność etniczna, język, jakim posługujemy się z domownikami, wyznanie)
- gospodarstwa domowego (stopień pokrewieństwa z domownikami, tytuł prawny do zajmowanego miejsca zamieszkania)
- zasobów mieszkaniowych (rodzaj, stan i liczba posiadanych lokali, liczba domowników, liczba pokoi lub izb w mieszkaniu, sposób ogrzewania, wyposażenie w urządzenia techniczno-sanitarne, tytuł prawny do zajmowanego gospodarstwa domowego, rodzaj budynku, w którym jest dane mieszkanie, powierzchnia użytkowa, rodzaj własności, liczba mieszkań w budynku, rok wybudowania)
Średniowieczny zwyczaj kontra współczesność
Choć nadal pojawia się wiele kontrowersji dotyczących kwestii związanych z bezpieczeństwem danych, które udostępnimy w czasie Narodowego Spisu Powszechnego, to według oficjalnych komunikatów informacje na nasz temat powinny być wykorzystywane tylko do statystyk.Co ciekawe, GUS odwołuje się w tej kwestii do... czasów średniowiecza, gdyż pierwsze dane statystyczne na temat ludności zamieszkałej na naszych terenach były gromadzone w spisywanych wówczas kronikach Galla Anonima i bullach papieskich. Do tej tradycji odwołuje się też jeden ze spotów zachęcających do wypełnienia pytań na stronie spis.gov.pl.
- Wszystko, co musisz wiedzieć o Spisie Powszechnym 2021 [PYTANIA, DATY, KARY]
- Narodowy Spis Powszechny: od kiedy do kiedy potrwa? Jakie są pytania? [LISTA]
- Spis powszechny 2021 jak "protokół przesłuchania"? Skandal wokół pytań
- Spis Powszechny jest obowiązkowy, ale może się opłacić. Do wygrania są atrakcyjne nagrody w loterii