• Jodek potasu brany na zapas i w niekontrolowany sposób może być szkodliwy dla zdrowia
• Jodek potasu chroni tarczycę przed radioaktywnym jodem
• Preparat dostępny jest w postaci tabletek w aptece, na receptę
• Polska utrzymuje zapasy strategiczne jodku potasu

W związku z sytuacją w Ukrainie i oświadczeniem Rosji o anektowaniu zajętych obwodów ługańskiego, donieckiego, zaporoskiego i chersońskiego po pesudoreferendach, powraca temat ewentualnego użycia broni jądrowej przez Rosję.

Przedstawiciele rosyjskich władz zapowiadali, że terytoria Ukrainy przyłączone do Rosji w drodze referendów będą objęte "pełną ochroną państwa". Szef MSZ Rosji Siergiej Ławrow stwierdził, że Federacja Rosyjska będzie mogła stosować na całym swym terytorium "wszystkie prawa, doktryny, koncepcje i strategie". Sam Władimir Putin oświadczył zaś, że Rosja wykorzysta wszelkie dostępne jej środki, kiedy jej integralność terytorialna będzie zagrożona.

Jodek potasu. Co warto o nim wiedzieć?

W Polsce rozdysponowane są do województw zapasy strategiczne jodku potasu. Co to takiego i w jakiej sytuacji może nas chronić?

Mgr farmacji Olga Sierpniowska współpracująca z portalem GdziePoLek przypomina, że po katastrofie elektrowni atomowej w Czarnobylu w 1986 r., w Polsce przeprowadzono bezprecedensową akcję podawania ludności płynu Lugola zawierającego jod. Preparat otrzymało wówczas ponad 18 mln Polaków. Do atmosfery w wyniku katastrofy uwolnił się wtedy radioaktywny jod I 131.

Wyjaśnia, że podanie zwykłego jodu miało wysycić tarczycę i zablokować ją na wychwyt izotopu z powietrza.

Obecnie zamiast płynu Lugola stosuje się jodek potasu w tabletkach, który pozwala na lepsze dobranie odpowiedniej dawki w zależności od wieku i masy ciała.

Jodek potasu chroni tylko przed radioaktywnym jodem

Jodek potasu podawany jest wyłącznie po to, żeby zablokować tarczycę przed pierwiastkiem radioaktywnym, który mógłby być przez nią wchłaniany, a jest rakotwórczy. Chodzi o skażenie radioaktywnym jodem.

Warto więc pamiętać, że w razie użycia broni jądrowej, dystrybucja jodku potasu na terenie skażonym radioaktywnie nie miałaby raczej sensu. W broni atomowej używane są bowiem inne niż jod radioaktywne pierwiastki takie jak np. wodór, pluton i uran. 

Jod nie jest lekiem na promieniowanie, bo działa tylko na tarczycę i nie chroni przed innymi skutkami promieniowania jak choroba popromienna.

Przyjmowanie jodku potasu na zapas, profilaktycznie, gdy nie występuje narażenie na szkodliwe skutki promieniowania, jest bezzasadne, a co więcej - może być wręcz groźne dla naszego zdrowia.

Tabletkę w dawce odpowiedniej do naszego wieku należy przyjmować od 24 godzin przed planowaną ekspozycją na bezpośrednie oddziaływanie radioaktywnego jodu do dwóch godzin po rozpoczęciu ekspozycji.

Czym grozi nieuzasadnione przyjmowanie jodku potasu?

Mgr. farm. Olga Sierpniowska podkreśla, że "samodzielne przyjmowanie dużych dawek jodu na zapas, przy braku skażenia jest absolutnie pozbawione sensu". Ostrzega, że takie postępowanie może być szkodliwe dla zdrowia.

– Duże ilości jodu mogą poważnie zachwiać pracę tarczycy lub prowadzić do zatrucia – wyjaśnia.

Nieuzasadnione przyjmowanie jodku potasu może doprowadzić do:

• niedoczynności tarczycy, 
• podrażnić układ pokarmowy,
• wywoływać reakcje alergiczne.

Jodek potasu może też wywołać działania niepożądane przy kontrolowanym przyjmowaniu. Wystąpić po jego przyjęciu może m.in.:

• bolesny obrzęk ślinianek,
• katar,
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
• wymioty,
• skórne objawy uczuleniowe, wysypka, swędzenie, wyprysk,
• u chorych na gruźlicę może spowodować zaostrzenie objawów choroby.

Czym jest jodek potasu?

Jodek potasu (KI) to nieorganiczny związek chemiczny, sól potasowa kwasu jodowodorowego.

Jak wyjaśnia mgr farm. Olga Sierpniowska, jodek potasu jest składnikiem płynu Lugola (jod rozpuszczony w roztworze wodnym jodku potasu) czy jodyny (roztwór z alkoholem).

Niedobory jodu w organizmie mogą być groźne dla zdrowia i prowadzić do różnych schorzeń. Szczególnie niebezpieczne są w okresie rozwoju płodu i wczesnego dzieciństwa. Niedobór może też niekorzystnie wpłynąć na procesy metaboliczne, pracę mięśni, rozwój układu nerwowego i mózgu.

Nadmiar tego związku również może poważnie zaszkodzić zdrowiu.

Rezerwy strategiczne na wypadek katastrofy jądrowej

Ministerstwa Zdrowia potwierdzało, że w naszym kraju preparaty stabilnego jodu w postaci tabletek jodku potasu "stosuje się w ramach profilaktyki jodowej po wypadkach jądrowych". Rezerwy takie były gromadzone jeszcze przed wojną w Ukrainie.

Sytuację radiacyjną w naszym kraju monitoruje stale Państwowa Agencja Atomistyki (PPA). Pozostaje ona też w stałym kontakcie z agencjami tego typu w innych krajach. Sytuacja radiacyjna cały czas pozostaje w naszym kraju dobra.

Gdzie kupić jodek potasu?

Jodek potasu teoretycznie można kupić w aptece. Jest on dostępny w formie tabletek o wysokiej dawce - 65 mg. Jest to lek wydawany na receptę, a mimo tego brakuje go już w wielu aptekach.

Jak czytamy na portalu GdziePoLek, "jest to lek dostępny na receptę, wskazany, m.in. do stosowania w przypadku katastrof nuklearnych lub uszkodzeń reaktorów jądrowych w celu zapobiegania wychwytowi radioaktywnego jodu przez tarczycę".

Pozostaje mieć nadzieję, że rezerwy strategiczne nie będą musiały być użyte.