Wioleta Wasylów
Bodrum to stosunkowo niewielki kurort, który od lat 80. cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem turystów. Ma do zaoferowania piękną przyrodę, cenne zabytki oraz bogate życie nocne. Podpowiadamy, jakie są największe atrakcje Bodrum.
Bodrum leży w prowincji Muğla w południowo zachodnim skrawku Turcji. To liczące ponad 35 tys. mieszkańców miasto nadmorskie, a jego mocno poszarpaną linię brzegową oblewają wody Zatoki Gökova i Morza Egejskiego. Z plaży można dostrzec gołym okiem oddaloną o zaledwie 18 km grecką wyspę Kos.
Miasto jest zacisznie położone, bo od północy i wschodu otaczają je dość bujnie porośnięte wzgórza i niewielkie góry. Panuje tam klimat śródziemnomorski. Lata są gorące i suche (ze średnią temperaturą nieco poniżej 30 stopni Celsjusza). Woda również jest dość ciepła.
Bardzo przyjemne temperatury powietrza są późną wiosną i wczesną jesienią (ze średnią 21 stopni w maju i październiku). Właśnie wtedy oraz latem nieco orzeźwia wiejący od Morza Egejskiego wiatr – Meltemi. Z kolei zimy są znacznie chłodniejsze (ze średnią ok. 12 stopni) i deszczowe. Czasem pojawią się nawet burze.
Choć Bodrum nie ma oszałamiających plaż, to ciepły klimat, ładne widoki, dobrze rozwinięta baza turystyczna i rozrywkowa z wieloma hotelami, barami i klubami, infrastruktura przystosowana do uprawiania sportów wodnych, a także starożytne zabytki sprawiają, że jest to zdecydowanie jeden z najpopularniejszych kurortów w Turcji.
Jest też dobrze skomunikowany z resztą kraju. Co roku zjeżdżają do niego setki tysięcy turystów. Podpowiadamy więc, co warto zobaczyć na wakacjach w Bodrum.
Historia Bodrum sięga czasów starożytnych, a do dziś możemy podziwiać kilka cennych zabytków. Prawdziwą perełką dla miłośników dawnych dziejów są pozostałości po Mauzoleum w Halikarnasie (obecnie teren Bodrum) znajdujące się nieopodal współczesnej mariny i głównej nadmorskiej promenady miasta.
Budowla, która stanowiła jeden z siedmiu cudów antycznego świata, została zaprojektowana przez cenionych starożytnych architektów Satyrosa i Pyteosa na zlecenie królowej Artemizji dla jej zmarłego męża, karyjskiego satrapy Mauzolosa, i powstała ok. 350 r. p.n.e.
Mauzoleum mierzyło aż 45 m. Na masywnym podium znajdował się grobowiec i świątynia, która posiadała 40 pieczołowicie i bogato zdobionych kolumn, a na jej fasadach były płaskorzeźby autorstwa słynnych rzeźbiarzy: Skopasa, Leocharesa, Timoteosa i Bryaksisa z Karii. Na szczycie budowli umieszczono piramidę i pomnik przedstawiający kwadrygę wiozącą Artemizję i ciało zmarłego króla Mauzolosa.
Czytaj także: Czy do Turcji potrzebny jest paszport? Rząd Turcji przygotował spore ułatwienia dla Polaków
Niestety Mauzoleum w Halikarnasie zostało w znacznej mierze zniszczone podczas silnego trzęsienia ziemi, a potem w XV i XVI w. joannici używali kamiennych bloków z ocalałej podstawy budowli do wzmocnienia swojej siedziby: Zamku św. Piotra, przed atakami najeżdżających muzułmanów.
Odnaleziony podczas rozbiórki grobowca sarkofag Mauzolosa potem zaginął, zaś niektóre zabytki z kompleksu, takie jak rzeźby, trafiły do British Museum w Londynie. W Bodrum ostały się ruiny z fundamentami i częściami kolumn. Mimo wszystko naprawdę warto zobaczyć to miejsce. Znajduje się tam również duża makieta ukazująca, jak kiedyś wyglądał grobowiec.
Kolejnym ważnym zabytkiem z okresu hellenistycznego jest antyczny amfiteatr w Bodrum (Bodrum Antik Tiyatrosu), który odnajdziemy zaledwie niecałe 400 m na północ od mauzoleum, na zboczu wzgórza w dzielnicy Yeniköy.
Amfiteatr, w przeciwieństwie do grobowca, bardzo dobrze się zachował i został odrestaurowany. Są w nim regularnie organizowane koncerty i spektakle, które może oglądać 10 tys. widzów. Acz samo wejście na obiekt jest bezpłatne.
Ponadto jest tak usytuowany, że z widowni rozpościera się piękny widok także na portową część miasta, zatokę i znajdujące się za wodą góry. Uroku odejmuje nieco jedynie fakt, że amfiteatr sąsiaduje bezpośrednio z ruchliwą drogą szybkiego ruchu D330.
Z widowni amfiteatru dostrzeżemy też w oddali wizytówkę Bodrum: Zamek św. Piotra z XV w. Ten dobrze zachowany cenny zabytek jest ulokowany na uroczym małym półwyspie w porcie.
Wznieśli go członkowie Rycerskiego Zakonu Szpitalników Świętego Jana. W skład murów obronnych wchodzą cztery wieże nazwane angielska, francuska, niemiecka i włoska – od nazwy narodów odpowiedzialnych za budowę zamku.
Początkowo zamek w Bodrum (tur. Bodrum Kalesi) był bardzo ważną twierdzą, a w jego murach mieścił się nie tylko garnizon, ale też cała wioska. Jednak w XVI w., pomimo wzmocnienia kompleksu materiałami pochodzącymi z mauzoleum, joannici nie obronili twierdzy, która została zdobyta przez wojska sułtana Imperium Osmańskiego, Sulejmana Wspaniałego.
Potem tamtejszą kaplicę przerobiono na meczet i postawiono minaret (który uległ zniszczeniu w późniejszych latach). Zamek pod panowaniem osmańskim zaczął jednak tracić na znaczeniu.
Podczas swojej długiej historii był kilka razy nieco przebudowywany (w międzyczasie dobudowano też łaźnię) i zmieniał przeznaczenie. Wykorzystywano go m.in. jako bazę armii tureckiej czy więzienie. W XIX w. z uszkodzonego zamku podczas wykopalisk usunięto część płaskorzeźb, które trafiły do British Museum. Potem obiekt przeszedł renowację.
Od lat 60. XX w. we wnętrzu Zamku św. Piotra mieści się w Muzeum Archeologii Podwodnej (bilet kosztuje ok. 40 zł). Posiada ono bogate zbiory dotyczące także historii całego regionu. Turyści mogą zwiedzać większość terenu Bodrum Kalesi, w tym mury, z których rozpościera się piękny widok na okolicę.
Jeżeli chcemy dowiedzieć się więcej na temat kultury tureckiej, dobrym pomysłem będzie odwiedzenie Muzeum Sztuki Zekiego Mürena. Zmarły w 1996 roku (w wieku 64 lat) kompozytor, piosenkarz, poeta i aktor cieszył się w Turcji ogromną popularnością.
Był bodaj najbardziej cenionym wykonawcą tureckiej muzyki klasycznej. W późniejszych latach kariery zamiast klasycznych kostiumów wolał nosić stylizacje uważane za bardziej kobiece i nakładał mocny makijaż.
Muzeum Mürena zrobiono w jego domu w Bodrum przy ulicy, która obecnie nosi jego imię. Znajdziemy tam zdjęcia, przedmioty należące do piosenkarza, a także jego barwne ubrania.
Bodrum może pochwalić się pięknym portem stanowiącym serce miasta. Możemy tam iść długą nadmorską promenadą lub zacząć kluczyć niezwykle urokliwymi starymi uliczkami, sąsiadującymi z górującym w porcie wzniesieniem, na którym jest Zamek św. Piotra.
W portowej dzielnicy (również bezpośrednio przy miejskich plażach) są nie tylko liczne restauracje i kawiarnie (oferujące potrawy kuchni tureckiej i innych krajów), ale także kluby. Trzeba pamiętać, że kurort ten również nocą tętni życiem i jest rajem dla imprezowiczów, ale już niekoniecznie dla osób, które preferują spokój.
Centrum portu stanowi odnowiona w 1999 roku i posiadająca bardzo dobrą infrastrukturę (jedną z najlepszych na Morzach Egejskim i Śródziemnym) główna przystań: Bodrum Milta Marina, gdzie może cumować 450 jachtów. Wzdłuż wybrzeża jest jeszcze kilka małych przystani i terminal dla statków wycieczkowych. Warto też rzucić okiem na produkowane tradycyjnie w Bodrum trójmasztowe drewniane żaglówki.
Bodrum oferuje bogatą ofertę sportów wodnych, a jego ciepłe, czyste wody są też idealne do pływania. Jednak miłośnicy wypoczynku na piaszczystych plażach będą narzekali, ponieważ większość wybrzeża w mieście jest kamienista.
W pobliżu centrum i po wschodniej stronie miejskiego wybrzeża jest tylko jeden bardzo krótki i wąski odcinek z ubitym piaskiem – bardzo blisko wcześniej wspomnianego Muzeum Sztuki Zekiego Mürena.
Z kolei na zachód od dzielnicy Eskiçeşme znajdziemy dłuższy, bo liczący ok. 1 km, i nieco szerszy odcinek, gdzie nawet możemy poleżeć na leżakach (przy czym niektóre fragmenty są tylko dla gości hotelowych).
W poszukiwaniu piaszczystych plaż możemy wyruszyć jeszcze bardziej na zachód: do przylegającej do Bodrum miejscowości Bitez. Tamtejszy odcinek plaży jest dość podobny, acz nieco spokojniejszy. Tam również znajdziemy leżaki (często udostępniane nieodpłatnie!), bary, kawiarnie, ale też atrakcje dla dzieci.
Choć nie ma wielu piaszczystych plaż, jest jednak wiele innych miejsc nad poszarpanym skalistym wybrzeżem i zatoczkami, które są bardzo malownicze i spacer w nich może nam zastąpić wypoczynek na piasku.
Tak jak podczas wycieczek w innych częściach Turcji, w trakcie wakacji w Bodrum, powinniśmy odwiedzić przynajmniej raz lokalny gwarny, kolorowy i pachnących egzotyką bazar oraz spróbować swoich sił w targowaniu się.
Jeśli chcemy coś kupić na targu, to wypada się targować. A kupić można wszystko: od tzw. "oczek proroka" odstraszających złe moce, przez lokalnie wyrabiane kosmetyki, przyprawy, wszelkiego rodzaju tkaniny, po tureckie smakołyki z plackami gözleme na czele.
Targ w Bodrum w pobliżu dworca autobusowego działa we wtorki i w piątki. Można też zrobić wypad do oddalonego o 15 km na zachód Turgutreis i odwiedzić najpopularniejszy na półwyspie targ, który odbywa się w soboty.