Netflix: 6 przerażających dokumentów

1. Bardzo dziki kraj

"Bardzo dziki kraj" (ang. "Wild Wild Country") to sześcioodcinkowy serial opowiadający o kontrowersyjnym indyjskim guru, Bhagwanie Shree Rajneeshu, i jego utopijnej wspólnocie stworzonej w hrabstwie Wasco w stanie Oregon. Z pomocą asystentki zakupił w 1981 roku ranczo nieopodal miasteczka Antelope i w jego miejscu postawił własne miasto o nazwie Rajneeshpuram.

W Stanach Zjednoczonych samozwańczy guru dostrzegł szanse na poszerzanie swojej komuny – początkowo próbował swoich sił w ojczyźnie, czyli Indiach, jednak ostatecznie jego pomysły spotkały się tam z oporem politycznym.

Rajneesh głosił ideę "przebudzonych ludzi, którzy mieli żyć w harmonii z otoczeniem". Jednocześnie izolował swoją społeczność trzymając ją pod ścisłą kontrolą. Członków miał zmuszać do przekazywania dużych sum pieniędzy na rzecz wspólnoty.

Media amerykańskie widziały w Rajneeshu następcę Jima Jonesa, który doprowadził do masakry w Jonestown, a także zagrożenia dla chrześcijaństwa.

W serialu dokumentalnym wyreżyserowanym przez braci, Maclaina i Champana Wayów, ukazano nagrania archiwalne z lat 80. i wywiady z rzeczniczką guru, Ma Anand Sheelą, oraz dawnymi mieszkańcami Rajneeshpuramu.

2. Bądźcie życzliwi: Modlitwa i posłuszeństwo

"Bądźcie życzliwi: Modlitwa i posłuszeństwo" skupia się na historii Fundamentalistycznego Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (FLDS), który jest głębokim odłamem mormonizmu. Wspólnotę religijną założył Warren Jeffs, który uważał siebie za proroka.

Dokument Rachel Dretzzin i Grace McNally obrazuje, jakie krzywdy Jeff wyrządził swoim wyznawcom. Nieletnie dziewczęta (niektóre miały zaledwie 12 lat) zmuszał do zawierania poligamicznych małżeństw.

"W szerszym ujęciu 'Modlitwa i posłuszeństwo' postrzega FLDS jako potężny mikrokosmos niekontrolowanego patriarchatu tyrańskiego, który kładzie nacisk na władzę i kontrolę poprzez cementowanie ról płciowych" – zrecenzował Nick Allen z portalu krytyka Rogera Eberta.

Nadmieńmy, że Jeffs został skazany na dożywocie za przestępstwa seksualne na nieletnich. Dretzin i jej ekipa nie kończą jednak dokumentu pozytywną nutą.

3. Piekielny obóz

Dokument Netfliksa "Piekielny obóz: koszmar nastolatków" został poświęcony obozom wychowawczym Fundacji Challengera, które okrzyknięto mianem "hell camps". Pod koniec lat 80. były wojskowy Steve Cartisano postanowił zbić majątek na problemach zbuntowanych nastolatków, którzy budzili wówczas ogromne obawy w amerykańskim społeczeństwie. Wielu młodych uciekało z domu, brało narkotyki i imprezowało. Rodzice czuli się bezsilni, a Cartisano to wykorzystał.

Jak pisała wcześniej w naTemat Maja Mikołajczyk z Działu Kultura, nastolatków – za uprzednią zgodą rodziców – porywano z domu i przewożono na pustynię w stanie Utah.

"Większość młodzieży musiała zostać na obozie co najmniej 63 dni, aby ukończyć program, za który rodzice płacili kwoty przekraczające nawet 16 tys. dolarów. W jego ramach musieli m.in. przejść 800 km przez pustynię, spać na ziemi, skórować i gotować zwierzęta. Wśród kar dominowały te cielesne" – czytamy.

W filmie Netfliksa pojawiają się wątki śmierci jednej z obozowiczek, sądowych batalii Cartisano, oskarżeń o molestowanie seksualne i pedofilię.

4. Pray Away

"Pray away" w reżyserii Kristine Stolakis koncentruje swoją fabułę na terapii konwersyjnej, która jest owianą złą sławą próbą zmiany orientacji seksualnej bądź tożsamości u osób ze środowiska LGBTQ+. W dokumencie Netfliksa przedstawiono historie ocalałych, a także byłych liderów ruchu konwersyjnego.

Reżyserka pokazuje terapię konwersyjną jako złożoną ideę wyjętą prosto z parapsychologii. Kamera skupia swoją uwagę przede wszystkim na międzywyznaniowej organizacji non-profit Exodus International, którą w 1976 roku założyło pięciu ewangelickich chrześcijan.

Inspiracją do nakręcenia filmu był dla Stolakis jej wujek, który przeszedł wspomnianą terapię. Po "leczeniu" zmagał się z depresją, stanami lękowymi, zaburzeniem obsesyjno-kompulsywnym, uzależnieniem oraz myślami samobójczymi.

5. Crack: Kokaina, korupcja i konspiracja

"Crack: Kokaina, korupcja i konspiracja" wychodzi od tematu narkotyków, by następnie rzucić światło na problem systemowego rasizmu w Stanach Zjednoczonych – jego złożoność, bezwzględność i wywołaną przez niego międzypokoleniową traumę. Stanley Nelson łączy w swoim dziele świadectwa byłych dealerów, narkomanów, ekspertów, naukowców i historyków. Kreśli polityczny kontekst epidemii cracku, która okazała się dla czarnej społeczności łatwym, choć niebezpiecznym, źródłem zarobku.

Ostracyzm wobec czarnoskórych kobiet, domniemane namawianie dealera, by sprzedawał crack przed Białym Domem, by George H.W. Bush mógł wykorzystać to w swojej kampanii jako przestrogę, i przynoszącą więcej szkody niż pożytku wojne z narkotykami – takie obrazy maluje dokument Netfliksa.

"Film stawia zasadnicze pytanie: co to znaczy próbować ocalić społeczeństwo przed narkotykami, jeśli nie dbasz o ludzi, których ratujesz?" – napisał w recenzji Owen Gleiberman z tygodnika "Variety".

6. Ucieczka z Twin Flames

"Bliźniacze płomienie", czyli Twin Flames Universe, to założona przez małżeństwo – Jeffa i Shaleię Ayan – społeczność, którą coraz częściej porównuje się do sekty. Miniserial "Ucieczka z Twin Flames" wyjaśnia, że filozofia Twin Flames opiera się na założeniu, że w świecie istnieją dwie energie: "boska kobiecość" oraz "boska męskość". Każdy z partnerów powinien być obdarzony jedną z nich, jednak jest ona niezależna od płci (kobieta może mieć "męską energię" i na odwrót).

W trzech odcinkach widzimy, jak z niepozornego ruchu szerzącego ideę miłości Twin Flames Universe staje się zindoktrynowaną instytucją, która stosuje przemoc psychiczną wobec swoich członków, zachęca ich do tranzycji i nękania innych ludzi. Serial sugeruje również, że Jeff Ayan myśli o sobie jak o bogu.

"'Ucieczka z Twin Flames' ma wiele do zaoferowania prawdziwym fanom kryminałów. (...) Jest to dokument, który należy zobaczyć. Opowiada o tym, jak media społecznościowe mogą być wykorzystywane do kontrolowania ludzi i tworzenia fanatycznych sekt" – stwierdziła Danielle Ryan z portalu Slashfilm.