Paszporty "Polityki", nagrody kulturalne, na których pomysł w 1993 roku wpadł krytyk Zdzisław Pietrasik, są "wyróżnieniem dla twórców, którzy czynią najszybsze postępy, zaskakują nowymi osiągnięciami i swoją aktywnością dobrze rokują w przyszłości".
We wtorek wręczono wyróżnienia za 2023 rok. Przyznano je w ośmiu kategoriach: film, teatr, książka, sztuki wizualne, muzyka poważna, muzyka popularna, kultura cyfrowa i kreator kultury. Kandydatów do każdej kategorii zgłaszały redakcje i instytucje kultury, a zwycięzców wybierało gremium złożone z dziennikarzy "Polityki". Z kolei nową, dziewiątą kategorię, Paszport Czytelników, przyznawała publiczność.
Galę Paszportów "Polityki" 2023 poprowadzili Gabi Drzewiecka z TVN i Bartek Chaciński z "Polityki", a rozpoczęli ją redaktor naczelny tygodnika Jerzy Baczyński oraz Grażyna Torbicka, która zaapelowała o "oderwanie się od politycznej codzienności".
– Pomysłodawca nagrody Zdzisław Pietrasik, pytany, dlaczego tygodnik "Polityka" nie przyznaje nagród politykom, a wręcza je artystom, często odpowiadał, że "w Polsce marnej polityki jest za dużo, a kultury za mało". I miał rację. Widać to było niestety w ciągu ostatnich ośmiu lat, a symbolem stała się sama polityka kulturalna państwa – skrajnie upartyjniona, arbitralna, motywowana ideologicznie, arogancka. Mam nadzieję, że i w tej dziedzinie wrócimy do jawności, czytelnych i jakościowych kryteriów, normalności – mówił z kolei Baczyński.
"Paszporty wkraczają w swoją czwartą dekadę z mocniej niż kiedykolwiek zacierającymi się granicami między dziedzinami. W kategorii Książka (przemianowana w tym roku dawna kategoria Literatura) po raz pierwszy nagrodziliśmy opowieść graficzną: komiks Jacka Świdzińskiego. Z kolei w kategorii Kultura cyfrowa mamy klasykę polskiej literatury, 'Niezwyciężonego' Stanisława Lema, ale w wersji interaktywnej. W szufladce Muzyka popularna znajdziemy Hanię Rani odnoszącą się m.in. do literatury Olgi Tokarczuk" – czytamy w "Polityce".
Oto pełna lista nominowanych i zwycięzców Paszportów Polityki 2023 (nazwiska laureatów są pogrubione):
FILM
Nina Lewandowska i Kamila Tarabura, twórczynie serialu "Absolutni debiutanci"
Paweł Maślona, reżyser filmu "Kos" (za: "zmysł ironii i odważne przełamywanie konwencji. Za gatunkową lekkość i wagę podjętej tematyki. Za ukazanie w filmie 'Kos' Polski właściwie nieznanej z podręczników historii – ku przestrodze")
DK Welchman, współreżyserka i współscenarzystka "Chłopów"
KSIĄŻKA
Grzegorz Bogdał, autor zbioru opowiadań "Idzie tu wielki chłopak"
Agnieszka Pajączkowska, autorka reportażu "Nieprzezroczystych. Historii chłopskiej fotografii"
Jacek Świdziński, autor komiksu "Festiwal" (za: "powieść graficzną 'Festiwal', która znakomicie opowiada epicką, wielowymiarową historię Festiwalu Młodzieży, a także oddaje polskie traumy i lęki tamtej epoki")
TEATR
Mateusz Pakuła, reżyser "Jak nie zabiłem swojego ojca"
Katarzyna Szyngiera, reżyserka "1989" (za: "tworzenie teatru mądrego, odważnie i z humorem idącego w poprzek podziałów społecznych i środowiskowych. Za reżyserię '1989')
Łukasz Twarkowski, reżyser "The Employees"
SZTUKI WIZUALNE
Veronika Hapchenko, artystka wizualna, malarka
Marta Nadolle, malarka, fotografka, autorka instalacji i filmów (za: "malarstwo, w którym socjologiczna dociekliwość łączy się z psychologiczną przenikliwością, a osobiste doświadczenia przekładane są na uniwersalne prawdy")
Patryk Różycki, artysta wizualny, malarz, performer, autor tekstów i podcastów
MUZYKA POWAŻNA
Duo Karolina Mikołajczyk & Iwo Jedynecki, zespół kameralny, duet na skrzypce i akordeon (za: "wszechstronność i umiejętność poruszania się po różnych światach muzycznych. Za wirtuozerię, nieokiełznaną fantazję i pomysłowość")
Yaroslav Shemet, dyrygent i pedagog
Aleksandra Słyż, kompozytorka, sound designerka, realizatorka dźwięku
MUZYKA POPULARNA
Furia, zespół blackmetalowy
Łona, raper, autor tekstów i producent muzyczny
Hania Rani, pianistka, kompozytorka i wokalistka (za: "prowadzenie szerokiej publiczności w rejony, które nie kojarzyły się dotąd z masowością. Za imponujący rozwój własnej estetyki, a wreszcie autorskie łączenie gatunków i muzyki z tekstem")
KULTURA CYFROWA
Paweł Koźmiński, autor gry World of Horror
Robert Latoś (Well of Art), malarz
Starward Industries, niezależne studio z Krakowa, twórcy swojej debiutanckiej gry "Niezwyciężony" opartej na powieści Stanisława Lema (za: "wyróżniający się artystycznym smakiem i zrozumieniem intencji autora przekład klasycznego dzieła Stanisława Lema na język interaktywnego medium")
KREATOR KULTURY
Józef Hen, pisarz, dramaturg i scenarzysta (za: "wybitną twórczość literacką, w której odbija się nasza historia. Za świadectwo epoki i wnikliwe obserwacje współczesności")
PASZPORT CZYTELNIKÓW
Łona (czytelnik "Polityki" Tomasz Staneta: "Swoim najnowszym albumem 'Taxi' pokazuje, że rap może być wręcz filmową opowieścią łączącą dokument z fabułą. Muzyka stworzona na potrzeby płyty jest nowatorska i otwiera nowe brzmienia w tym gatunku. Łona jako reprezentant starej fali hip-hopu wciąż eksperymentuje")