Andrzej Duda nadał bieg w sprawie ułaskawienia Falenty. To jeszcze nie oznacza, że biznesmen uniknie kary
Instytucja prawa łaski jest jedną z prerogatyw Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej. Wynika to bezpośrednio z konstytucji, gdzie jasno jest napisane, że głowa państwa może zastosować prawo łaski wobec skazanych, za wyjątkiem tych, których skazał Trybunał Stanu. Jak wygląda procedura ułaskawienia?
Podczas rozważania zastosowania prawa łaski są należy kierować się między innymi oceną, jak zachowywał się skazany już po wydaniu wyroku. Ważne są też takie aspekty, jak stan zdrowia skazanego czy jego warunki rodzinne. Istnieją dwa rodzaje postępowania w przedmiocie ułaskawienia.
Prośba o ułaskawienie
Do skierowania prośby o ułaskawienie upoważniony jest skazany, osoba uprawniona do składania na jego korzyść środków odwoławczych, czyli prokurator lub obrońca. Wniosek mogą złożyć także osoby najbliższe dla skazanego, co rozumie się jako rodziców, dzieci biologiczne lub adopcyjne, rodzeństwo, małżonek i osoba pozostająca w wspólnym pożyciu. Osoba, która złożyła wniosek o ułaskawienie może zmienić zdanie i wycofać wniosek.
Taką prośbę przesyła się do sądu, który wydał wyrok w pierwszej instancji, niezależnie od tego do kogo została ona złożona. Sąd musi rozpoznać prośbę w okresie 2 miesięcy od daty jej otrzymania i powinien to zrobić w takim samym składzie w jakim orzekał w postępowaniu sądowym.
Sąd może podjąć decyzję o pozostawieniu prośby bez rozpoznania, jeśli wniosła ją osoba nieuprawniona, dotyczy ona skazanego przez Trybunał Stanu lub gdy od poprzedniej prośby o ułaskawienia nie minął rok. Jeżeli brakuje podstaw do wydania pozytywnej decyzji prośbę pozostawia się bez dalszego biegu.Podstawa prawna
Art. 139 Konstytucji (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483)
Art. 560–568 Kodeksu Postępowania Karnego (Dz.U. 1997 nr 89 poz. 555)
Postępowanie z urzędu
Postępowanie to wyłącza obowiązek uzyskania opinii sądów orzekających w sprawie. Prezydent zawsze może ułaskawić skazanego z urzędu lub zlecić Prokuratorowi Generalnemu przeprowadzenie postępowania z urzędu. Prezydent przed wydaniem decyzji powinien mieć możliwość zapoznania się z aktami sprawy. Prokurator Generalny może przedstawić akta sprawy wraz z własnym wnioskiem o ułaskawienie Prezydentowi.
Samo rozpoczęcie procedury niczego nie zmienia w życiu skazańca, który przez cały czas postępowania ma dalej odbywać swoją karę. Zaprzestanie jej wykonania powinno nastąpić dopiero w przypadku, gdy prezydent zdecyduje się wydać akt ułaskawienia.
Istnieje jednak wyjątek, który pozwala na wstrzymanie wykonania kary lub przerwę w jej wykonaniu do czasu zakończenia postępowania. Dzieje się tak wówczas, gdy istnieją mocne przesłanki przemawiające za tym, by ułaskawić skazaną osobę.