Jakie prawa ma zatrzymany w czasie protestu? Lista zasad, które musi znać każdy strajkujący
— To Twoje prawa, nie daj ich sobie odebrać — apelują prawnicy z inicjatywy Wolne Sądy w niezwykle wymownym materiale, który tłumaczy, jakie przepisy obowiązują w trakcie ewentualnego zatrzymania przez policję. Sprawdź, kiedy można zastosować przymus bezpośredni wobec osoby biorącej udział w manifestacji i czego można się wtedy domagać.
— Informacja o Twoich prawach i powodach zatrzymania. Kontakt ze wskazaną przez nas osobą oraz prawnikiem — to trzy najważniejsze kwestie, które muszą być zapewnione podczas zatrzymania przez policję.
— Bez adwokata macie prawo nic nie mówić i niczego nie podpisywać — przekonuje na nagraniu aktor Piotr Głowacki, wcielający się w rolę policjanta zatrzymującego jednego z uczestników protestu.
Strajk Kobiet 2020. Prawa i obowiązki zatrzymanych podczas protestów
W polskim prawie w stosunku do osoby fizycznej można zastosować 4 rodzaje zatrzymań:— ZATRZYMANIE PREWENCYJNE (wobec osoby stwarzającej zagrożenie dla zdrowia, życia lub mienia ludzkiego (na podst. art 15 ust. 1 pkt/ 3 kodeksu postępowania karnego) — z którym możemy mieć do czynienia np. podczas Strajku Kobiet 2020.
— ZATRZYMANIE PROCESOWE (w celu doprowadzenia przed organy ścigania lub na polecenie sądu / prokuratora, by zapobiec ewentualnej ucieczce, ukryciu bądź zacieraniu śladów przez osobę podejrzaną)
— ZATRZYMANIE PENITENCJARNE (wobec osób, które nie powróciły z przepustki do aresztu śledczego lub zakładu karnego)
— ZATRZYMANIE ADMINISTRACYJNE (wobec podejrzanego o popełnienie przestępstwa z użyciem przemocy, jeśli istnieje ryzyko, że podejrzany popełni je ponownie)
Do czasu wydania prawomocnego wyroku sądowego osoba zatrzymana / podejrzana o popełnienie przestępstwa uznawana jest za niewinną i należy się jej:
⦁ prawo do informacji o przyczynie zatrzymania i do bycia wysłuchanym (zgodnie z art. 244 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego, Dz. U. Nr 89, poz 555, z późn. zm.)
⦁ prawo do złożenia oświadczenia w swojej sprawie lub prawo do odmowy składania zeznań bez podania przyczyn (na podst. art. 244 § 3)
⦁ najpóźniej przed pierwszym przesłuchaniem mamy prawo do niezwłocznego kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym i bezpośredniej z nim rozmowy (w której policjant ma prawo wziąć udział tylko w wyjątkowych sytuacjach), na podst. art. 245 § 1
⦁ prawo do skorzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeśli zatrzymany nie zna w wystarczającym stopniu języka polskiego (zgodnie z art. 72 § 1), a jeżeli zatrzymany nie jest obywatelem polskim, to przysługuje mu prawo do kontaktu z urzędem konsularnym lub przedstawicielstwem dyplomatycznym państwa, z którego pochodzi (ewentualnie kraju, w którym ostatnio przebywał na stałe, jeśli jest on apatrydem, czyli tzw. bezpaństwowcem i nie ma żadnego obywatelstwa) — na podst. art. art. 612 § 2Funkcjonariusze nie mają prawa nakłaniać, przymuszać, zastraszać ani zachęcać zatrzymanego do składania jakichkolwiek oświadczeń.
Jeśli zatrzymany czuje się zastraszony, ma prawo poprosić o natychmiastowy kontakt z prawnikiem.
⦁ prawo do otrzymania odpisu protokołu zatrzymania, zawierającego imię i nazwisko funkcjonariusza dokonującego zatrzymania, dokładną datę (dzień i godzinę), miejsce i przyczynę zatrzymania, a także określenie przestępstwa, o jakie jesteśmy podejrzani (na podst. art. 244 § 3)
⦁ prawo do zawiadomienia dowolnie wskazanej osoby (członka rodziny, pracodawcy, szkoły lub uczelni, dowódcy, właściciela firmy/przedsiębiorstwa, którego może dotyczyć sprawa itp.) — zgodnie z art. 245 § 2, art. 261 § 1, § 2 i § 3
⦁ prawo do złożenia w sądzie zażalenia na to, że zostaliśmy zatrzymani oraz domagania się uzasadnienia przyczyn, legalności i zbadania prawidłowości przestrzegania procedur w terminie do 7 dni od momentu zatrzymania, jeśli uznajemy je za bezzasadne — na podst. art. 246 § 1
⦁ prawo do natychmiastowego zwolnienia od chwili ustalenia braku przyczyn stanowiących podstawę do zatrzymania lub po upływie 48 godzin od momentu zatrzymania, jeśli w tym czasie nie zostanie przedstawiony nam wniosek sądowy o zastosowanie tymczasowego aresztowania lub w ciągu 24 godzin od momentu zatrzymania, jeśli wniosek do sądu zostanie przekazany, ale nie wręczy się nam postanowienia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania (na podst. 248 § 1 i § 2)
⦁ prawo do udzielenia nam niezbędnej pomocy medycznej, jeśli tego wymaga nasz stan zdrowia
Czego możemy domagać się, jeśli zatrzyma nas policja?•Fot. Instagram.com/@macadwokat
Prawa osobom zatrzymanym w Polsce gwarantuje m.in.
— Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 22 maja 2012 roku w sprawie prawa do informacji w postępowaniu karnym (Dz. Urz. UE L 142 z 01.06.2012, str. 1)
— rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 maja 2014 w sprawie określenia wzoru pouczenia o uprawnieniach zatrzymanego w postępowaniu karnym (Dz. U. poz. 737) oraz art. 27 pkt 2 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy.
— Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. — Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm)
Jakie obowiązki ma osoba zatrzymana przez policję?
Podczas zatrzymania należą się nam nie tylko określone prawa, ale także jesteśmy zobowiązani do przestrzegania podstawowych obowiązków. Zaliczamy do nich między innymi:⦁ poddanie się "oględzinom ciała oraz badaniom niezwiązanym z naruszeniem ciała"
⦁ zgodę na zrobienie nam zdjęcia i okazanie fotografii z naszym wizerunkiem innym osobom
⦁ zgodę na pobranie odcisków palców, wymazu śluzówki (przez policjanta), a jeśli badania przeprowadza pracownik medyczny — należy wyrazić zgodę na badania psychologiczne i psychiatryczne (łącznie z dokonaniem niechirurgicznych zabiegów na ciele, które nie mogą zagrażać naszemu zdrowiu)
⦁ W celu znalezienia przedmiotów stanowiących dowód w sprawie, przeszukania nas można dokonać na podstawie postanowienia sądu, prokuratora (lub w uzasadnionych, wyjątkowych przypadkach za okazaniem legitymacji służbowej), które na żądanie zatrzymanego ma być mu przedstawione przed dokonaniem przeszukania (w miarę możliwości przez osobę tej samej płci).Mamy prawo poprosić o to, by badań i oględzin naszego ciała podczas zatrzymania dokonała osoba, która ma taką samą płeć jak my.
Przestrzegania jakich praw możemy żądać podczas zatrzymania przez policję?•Fot. Instagram.com/Anna Dziewit-Meller
Strajk Kobiet 2020. Dowiedz się więcej:
⦁ Mocny głos Kwaśniewskiej ws. protestów Polek. Wbiła szpilę Pierwszej Damie⦁ Zakaz aborcji. Polki mogą rozważyć strajk seksualny jak w "Lizystrata"
⦁ Porozumienie o wyroku TK ws. aborcji. "Prawo nie może zmuszać kobiet do heroizmu"