Znamy finalistów na Młodzieżowe Słowo Roku 2023. Jedno z nich wypromował... Tusk

Jak co roku plebiscyt na Młodzieżowe Słowo Roku organizowany jest przez Wydawnictwo Naukowe PWN we współpracy z Uniwersytetem Warszawskim.

Niezmiennie też budzi emocje. Już w 2021 roku o plebiscycie dość krytycznie wypowiadała się Zuzanna Tomaszewicz, autorka naTemat. "Wystarczy rzucić okiem na wyłonioną ze wszystkich zgłoszeń finałową dwudziestkę. Wygląda tak, jakby została wybrana przez dorosłą osobę, która na siłę próbuje nadążać za trendami, ale za każdym razem spóźnia się o 5 lat" – pisała wtedy Tomaszewicz.

Zwycięzcą zostało wtedy słowo "Śpiulkolot". Rok później słowem tym było "essa", będące wyrazem radości i informacją, że coś poszło nam bez problemu.

Na stronie PWN można już znaleźć tegoroczną finałową dwudziestkę – hasła (wraz z podanymi definicjami), które powalczą o miano Młodzieżowego Słowa Roku 2023. Znacie je wszystkie?

• Bambik –  żółtodziób, nieudacznik, słabeusz, początkujący albo gorszy gracz, zawodnik. Określenie pejoratywne lub ironiczne, czasem żartobliwe (w nawiązaniu do wiralowej piosenki o bambiku z gry wideo "Fortnite", który "nie ma V-dolców", czyli waluty używanej w tej grze).
• Baza – wyraz aprobaty, uznanie dla czyjejś opinii, zwłaszcza wygłaszanej z odwagą lub kontrowersyjnej. W Polsce od dawna także składnik popularnego określenia „czaić bazę” (wiedzieć, rozumieć). W tym znaczenie jest kalką z angielskiego based, opisującego kogoś, kto głosi poglądy na bazie samodzielnie zdobytej wiedzy i zdrowego rozsądku. O samej osobie – jak i jej poglądach – mawia się też, że jest zbazowany (zbazowana, zbazowane).
• bratku/ bruh – zwrot do kumpla, przyjaciela, ziomka (dawne bracie, brachu), występujące też w wersji zapożyczonej z angielskiego (brother, skrócone bro)’. Bruh bywa synonimem bratku, częściej jednak ma znaczenie osobne – jako westchnienie wyrażające frustrację i niezadowolenie, czasem zdumienie, odpowiednik o, bracie! (albo nawet daj spokój).
• Cringe – coś żenującego, obciachowego, wywołującego wstyd lub niesmak. Wersja przymiotnikowa: cringe'owy (krindżowy). Czasownikowa: krindżować (np. to mnie krindżuje, ew. krindżuję, kiedy to widzę). Synonimem tej ostatniej formy jest mrozić. W jęz. ang. cringe to tyle co wzdrygnąć się. Mówi się więc często o dreszczu żenady.
• Delulu – od ang. delusional ‘cierpiący na urojenia’. Oznacza osobę ogarniętą obsesją, zakochaną w swoim idolu/idolce, rzadziej w osobie z bezpośredniego otoczenia, i wierzącą we wzajemność. Często spotykane w języku fanek i fanów K-popu. W szerszym znaczeniu: osoba żyjąca w świecie urojeń, a nawet oderwana od rzeczywistości.
• Drillowiec – w podstawowym znaczeniu osoba interesująca się drillem, czyli bardziej agresywną, mocniejszą i mroczniejszą odmianą trapu (dominującego w ostatnich latach nurtu rapu). Gdy wykracza poza kontekst muzyczny, opisuje w sposób pozytywny pewien luz w zachowaniu i ubiorze, częściej jednak jest pejoratywnym określeniem wytykającym łączenie patologii, nawiązań do świata gansterskiego i drogiej garderoby. A czasem po prostu określeniem osób noszących bardzo drogie ubrania znanych marek.
• fr/ FR – z ang. for real ‘naprawdę, realnie, rzeczywiście, na serio’ Zazwyczaj występuje jako wyraz zgody i aprobaty wobec wypowiedzi przedmówcy; (real i rel są w zgłoszeniach podawane jako wymienne, choć pierwotne ich znaczenia są odmienne.
• Git – ‘dobry, dobrze’(skrót: G); zgłaszane także w wersji gites, gitesik, gitara, gituwa (gitówa). Słowo wieloznaczne, obecne w slangu od stu lat.
• IMO – skrót od ang. in my opinion ‘moim zdaniem’. Jest akronimem zastępującym dłuższe wyrażenia: "według mnie", "w moim przekonaniu".
• Kys – skrótowiec od ang. kill yourself, czyli dosł. ‘zabij się’. Niedosłowne, czasem żartobliwe określenie oznaczające tyle co ‘odczep się, ogarnij się’ albo ‘zamknij się’, kończące dyskusję. Popularne w grach wideo i na YouTube. Tłumaczone też przewrotnie jako keep yourself safe, czyli ‘uważaj na siebie’ – w tym drugim znaczeniu również występuje w jęz. angielskim.
• LOL – skrótowiec od ang. lots of laugh ‘dużo śmiechu’; niegdyś odnosił się do zaznaczania komizmu i żartu, obecnie coraz częściej występuje w wypowiedziach o czymś niespodziewanym, zaskakujących, nieodpowiednim i wcale nieśmiesznym.
• NPC – niewyróżniająca się lub nieznana osoba; ktoś, kto zachowuje się mechanicznie, podejrzanie, dziwnie – jak postać z gry; od ang. non-player character, non-playable character ‘postać niebędąca graczem’; polski wariant tego skrótowca to enpecet.
• Odklejka – stan oderwania od rzeczywistości lub osoba, która nie rozumie, co się dzieje, jest nieobecna myślami, zachowuje się dziwnie lub głupkowato.
• Oporowo – bardzo, dużo, najmocniej, najlepiej, ale także intensywnie pracować, robić coś do końca. Synonim wyrażenia w opór oraz do oporu.
• Rel – z ang. relatable; ‘możliwy do powiązania z tematem’; potwierdzenie tego, co mówił przedmówca; inaczej "czuję to samo" lub "zgadzam się z tobą".
• Rizz – wyraz pochodzi od ang. charisma. Oznacza zespół cech pozwalających na duży wpływ na płeć przeciwną; urok; umiejętność "podrywu" i szerzej – wrażenie wywierane na innych.
• Side-eye – tłumaczone na język polski jako "boczne oko"; Spojrzenie z ukosa wyrażające, zdumienie, zażenowanie, niechęć, niezadowolenie; wywodzi się z memów prezentujących twarze z tzw. "krzywym spojrzeniem".
• Sigma – określenie wywodzące się z manosfery i odnoszące się do mężczyzny niezależnego, intrygującego, pewnego siebie. Sigma jest "samotnym wilkiem", przekonanym o swej nieprzeciętności, odnosi sukcesy, ale się z tym nie afiszuje. Współcześnie, coraz częściej używane na określenie każdej osoby (także kobiety), która cieszy się z jakiegoś osiągnięcia; wyrażenie. podziwu.
• Slay – (z ang. slay – ‘niszczyć, gromić’) świetnie, znakomicie; określenie czegoś, co robi wrażenie, albo kogoś, kto wzbudza podziw, imponuje, "poraża", np. atrakcyjnym wyglądem; okrzyk zadowolenia. Slangowe: "you slay me" w formie dowcipnego komentarza stosowane było już sto lat temu.
• Zgerypała – żartobliwy zrost wyrazowy oznaczający ocenę niedostateczną lub komentarz do fatalnej w skutkach decyzji, nieszczęśliwego zbiegu okoliczności; niefart. Pochodzi z cytatu: "Z gery pała, z maty kolejna", zaczerpniętego z serialu "Szkoła". Słowa te stały się popularnym wiralem rozpowszechnionym w mediach społecznościowych.