Trzeba przyznać, że opis konkursu (tutaj można przeczytać dokument w całości) jest napisany pięknym i wzniosłym stylem. Niejedno przemówienie państwowego oficjela nie powstydziłoby się takich fraz. Cały dokument ma niecałe cztery strony, opisuje cel przeprowadzenia tego rodzaju konkursu, namawia młodych ludzi do wzięcia w nim udziału, a rodzicom przypomina jak ważne były wydarzenia lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych w historii naszego kraju. Niektórymi fragmentami skłania nawet do refleksji.
Fragment programu merytorycznego konkursu tematycznego dla uczniów gimnazjówIdee wolności człowieka, niepodległości państwa, sprawiedliwości w życiu społecznym wielu ludzi uczyniło sensem swojego życia, mimo, ze szanse na zwycięstwo wydawały się być minimalne. Czytając materiały do konkursu o czasach, ludziach, organizacjach, wielkich i małych bohaterach, spróbujcie się zastanowić, dlaczego tak czynili.
Fragment programu merytorycznego konkursu tematycznego dla uczniów gimnazjówCelem takiego ujęcia jest pokazanie uczniom i uczennicom, że bohaterami historii bywali nie tylko tacy opozycjonisci, o których do dziś możemy przeczytać na kartach podręczników historii, czy dowiedzieć się od nich z najpopularniejszych mediów. Tysiące odważnych ludzi w całym kraju, aktywnych w ostatnich dwóch dekadach PRL, już po 1989 roku pozostało poza wielką polityką. Także najwięksi z bohaterów mieli codzienne życie, życiorysy, mieszkali w konkretnym miejscu, uczyli się w szkołach, pracowali w fabrykach, czy biurach. Ich życiowe wybory i polityczne drogi nie zawsze skutkowały sukcesami, splendorem i popularnością, za to z reguły wiązały się z różnorodnymi problemami i niebezpieczeństwami.
Kuratorium Oświaty w Warszawie w odpowiedzi na nasze pytania informuje, że o doborze bohaterów konkursu zdecydowały dwa aspekty: mniejsza rozpoznawalność tych osób, jeżeli chodzi o historię "S" oraz lokalność. Bo większość z objętych konkursem osób urodziła się i działała na terenie dzisiejszego województwa mazowieckiego. Kuratorium twierdzi, że program merytoryczny był uzgadniany z pracownikiem naukowym.
Wyjaśnienia Mazowieckiego Kuratorium OświatyWymienione postacie rzadziej są obecne na stronach szkolnych książek, gdzie można odnaleźć postacie pełniące najbardziej eksponowane funkcje w opozycji lat 80-tych, jak Lech Wałęsa w roli przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, czy Tadeusz Mazowiecki, który w końcu omawianego okresu został premierem. W doborze postaci i ruchów opozycyjnych uwzględniano czynnik regionalny, większość osób związanych było z terenami, które weszły potem w skład obecnego województwa mazowieckiego, jak też organizacje, w których funkcjonowali prowadziły działalność na tym obszarze. Innym czynnikiem doboru było dążenie do uwzględnienia mniej znanych osób, organizacji i wydarzeń, które miały znaczenie ogólnopolskie.