8 najważniejszych misji na Marsa. Historia lądowań
Mars to drugi po Księżycu obiekt w Układzie Słonecznym, który od lat starają się zbadać naukowcy z całego świata. W wyścigu ku Czerwonej Planecie wystartowało wiele państw, największą rolę odegrały jednak działania USA. Poznaj 8 najważniejszych misji na Marsa, które zakończyły się lądowaniem.
- Pierwsze udane lądowanie na Marsie miało miejsce w 1976 roku
- Większość misji ZSRR zakończyło się fiaskiem
- NASA przeprowadziła najważniejsze badania na Marsie, wysyłając przez lata wiele orbiterów, lądowników i łazików
Międzynarodowy wyścig na Marsa
Ludzie od zawsze starają się wyjaśnić tajemnice Wszechświata. Wraz z rozwojem technologii, zwiększają się również szanse na rozwiązanie kosmicznych zagadek. Jednym z najczęściej badanych obiektów jest Mars, czyli czwarta planeta od Słońca w Układzie słonecznym. Jej nazwa pochodzi od boga wojny, ponieważ rdzawo-czerwony kolor kojarzył się starożytnym Rzymianom z pożogą wojenną.
Wyścig na Marsa zaczął się w latach 60. ubiegłego wieku i trwa do dzisiaj. Mimo tego, że obecnie jest to najlepiej zbadana planeta poza Ziemią, naukowcy chcą wiedzieć jeszcze więcej. Myślą też o możliwościach kolonizacji, przeprowadzając takie projekty, jak np. zabranie pszczół na Marsa.
Wiele misji zakończyło się niestety porażką i awarią maszyn, a wyjątkowego pecha mieli badacze z ZSRR. Większość ich działań okazało się fiaskiem, a udane lądowania dostarczyły niewielkiej ilości materiałów o wątpliwej jakości. Największą rolę w badaniach Czerwonej Planety odegrały Stany Zjednoczone, które po raz kolejny przeprowadziły lądowanie na Marsie zakończone sukcesem.
Najważniejsze misje na Marsa
Łącznie można wskazać prawie 50 misji marsjańskich, które przeprowadziły jednostki badawcze z całego świata. Są wśród nich przeloty obok Marsa, orbitery, które służą jako satelity komunikacyjne z Ziemią, a także lądowniki i łaziki badające powierzchnię planety. Te ostatnie dostarczają nam najwięcej wiedzy i pozwalają odkryć kolejne fakty o Marsie.
Misja Viking 1 i Viking 2, czyli orbitery i lądowniki
Te dwie misje przeprowadziła amerykańska agencja kosmiczna NASA pod koniec lat 70. Obie zakończyły się umieszczeniem orbitera na orbicie wokółplanetarnej Marsa i dostarczyły łącznie ponad 50 000 zdjęć.
- Viking 1 – start 20 sierpnia 1975, orbiter pracował od 19 czerwca 1976 do 1980, lądownik badał Marsa od 20 lipca 1976 do 1982;
- Viking 2 – start 9 września 1975, orbiter pracował od 7 sierpnia 1976 do 1978, lądownik badał planetę od 3 września 1976 do 1980.
Viking 1 i Viking 2 to siostrzane misje, które zakończyły się ogromnym sukcesem. Wykonano wszystkie zaplanowane eksperymenty, a działania trwały dłużej, niż zakładano. Pierwsza misja dokonała pomiarów dylatacji czasu, które potwierdziły ogólną teorię względności Einsteina. Druga zaplanowana była na 90 dni, ale potrwała kilka lat, eksperymenty nie potwierdziły obecności życia na Marsie.
Mars Pathfinder – lądownik i pierwszy łazik na Marsie
Kolejną godną uwagi misją na Marsa był start bezzałogowej sondy kosmicznej Mars Pathfinder 4 grudnia 1996 roku. Po raz pierwszy na powierzchni Czerwonej Planety wylądował nie tylko lądownik, ale i specjalnie przygotowany do badań pojazd. Łazik Sojourner był pierwszym w historii pojazdem sterowanym z Ziemi, który przemierzał powierzchnię kosmicznego obiektu. Co więcej, stało się to 4 lipca 1997, czyli w Dzień Niepodległości obchodzony w Stanach Zjednoczonych.
Efektem misji Mars Pathfinder było 16 500 zdjęć z lądownika oraz 550 z łazika. Amerykanie dostarczyli także 15 analiz chemicznych skał na Marsie oraz wielu cennych informacji dotyczących pogody panującej na planecie. Ostatnia transmisja miała miejsce 27 września 1997 roku, a ostatni sygnał odebrano na początku października 1997 roku.
Mars Exploration Rover – łaziki Spirit i Opportunity
Kolejną udaną próbę badań Marsa Amerykanie przeprowadzili w 2003 roku. To właśnie wtedy miały miejsce dwa starty rakiet Delta 2-7925, które na swym pokładzie miały specjalnie zaprojektowane łaziki. Mianem Mars Exploration Rover określa się więc dwie bliźniacze misje, dzięki którym w jednym momencie Marsa badały dwa łaziki.
Pierwszy został nazwany Spirit i wysłany 10 czerwca 2003 roku w kierunku krateru Gusiew, drugi – Opportunity, wystartował 8 lipca 2003 roku na Meridiani Planum. Celem badań było poznanie historii geologicznej i klimatycznej Marsa oraz stwierdzenie, czy występuje tam woda. Misje te miały przybliżyć badaczy również do tego, czy na planecie istniały warunki pozwalające ludziom przeżyć.
Spirit wylądował 4 stycznia 2004 roku, Opportunity 25 stycznia tego samego roku. Konstruktorzy zaplanowali urządzenia tak, aby mogły pracować przez 90 dni, ostatecznie jednak zbierały informacje znacznie dłużej. Łącznie łaziki przejechały 53 km i przeprowadziły mnóstwo przełomowych eksperymentów.
Łazik Spirit był pierwszym urządzeniem, które pozwoliło oczyścić skałę Adirondack i odsłonić jej wnętrze. Analiza skały Humphrey wykazała natomiast ślady obecności wody, a gleby zawartość tlenku krzemu. Największym sukcesem łazika Opportunity było odkrycie meteorytu żelaznego (Heat Shield Rock) – pierwsze takiego obiektu znalezionego poza ziemią. W kolejnych latach aktywności odkrył jeszcze kilka podobnych meteorytów. Spirit zakończył swoją pracę w marcu 2010, Opportunity działał aż do 10 czerwca 2018 roku.
Mars Science Laboratory i łazik Curiosity
Większość z nas słyszała pewnie o łaziku Curiosity, który wciąż pracuje na Marsie. NASA wystrzeliła go 26 listopada 2011 roku, lądowanie na planecie miało miejsce 6 sierpnia 20201 roku. Curiosity jest zautomatyzowanym laboratorium naukowo-badawczym, które zawiera szereg instrumentów pozwalających prowadzić badania na Marsie.
Do jego głównych zadań należy m.in.:
- ocena potencjalnych możliwości życia na Marsie w przeszłości i utrzymania się życia organicznego obecnie,
- pomiary meteorologiczne;
- poszukiwanie pierwiastków biogennych;
- wykonywanie pomiarów wilgotności gleby oraz poszukiwanie wody.
Czytaj także: Curiosity to najnowocześniejszy pojazd, jaki trafił w przestrzeń kosmiczną. Sprawdźcie, jak wyglądały starsze sondy
Lądownik InSight
26 listopada 2018 na Marsie wylądował lądownik InSight, który jest częścią programu Dicovery. Jego zadaniem jest przeprowadzenie badań geofizycznych Marsa, ze szczególnym uwzględnieniem pomiarów sejsmologicznych. Naukowcy chcą dowiedzieć się jak najwięcej o wewnętrznej budowie Marsa, która być może pozwoli zrozumieć powstanie Czerwonej Planety.
InSight osiadł na wulkanicznej równinie, a miejsce wybrano w taki sposób, aby mieć najlepsze warunki do pomiarów fal sejsmicznych. Planowane jest przewiercenie się przez skorupę marsjańską, odwiert ma mieć prawie 5 m.
Perseverance – najnowsza historia badań na Marsie
30 lipca 2020 roku został wystrzelony ostatni dotąd łazik – Perseverance, wylądował na powierzchni Marsa 18 lutego 2021, wzbudzając wielkie emocje. NASA zapowiedziała, że będzie to jedno z najważniejszych wydarzeń kosmicznych na świecie. Zadaniem łazika ma być zbieranie śladów mikrobiologicznych życia, które mogą świadczyć o prehistorycznych organizmach i biologicznych artefaktach.Prawdopodobnie będziemy mogli usłyszeć też pierwsze dźwięki dochodzące z Marsa. Nowością ma być także wykorzystanie drona - helikopter Ingenuity ma wznieść się na wysokość ok. 50 m.