Plaga kleszczy w parkach i lasach. Wzrost temperatury spowodował ich nagły wysyp. Jak się chronić?

Monika Piorun

04 marca 2021, 16:07

Choć tegoroczne mrozy były całkiem srogie, to wcale nie trwały zbyt długo. Kilka cieplejszych dni sprawiło, że zaroiło się od kleszczy. Właściciele psów ostrzegają, że nawet po krótkich spacerach na ciele czworonogów jest w stanie osiąść kilkanaście małych "krwiopijców". Podpowiadamy, co warto wiedzieć podczas najbliższego sezonu na kleszcze.

Sezon na kleszcze trwa zwykle od marca do listopada, ale anomalie temperatury sprawiły, że pajęczaków stale przybywa. • FOT. DARIUSZ GORAJSKI / AGENCJA GAZETA

Sezon na kleszcze 2021 — przez zmiany klimatyczne i anomalie trwa nie tylko od marca do listopada.
Przyczyny zwiększonej liczebności kleszczy w Polsce (pogoda, promieniowanie EMF i... odstrzał dzików).
Jakie choroby przenoszą kleszcze? (Nie tylko boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu). Lista chorób odkleszczowych.
Jak usunąć kleszcza? [PORADNIK]
Jak ochronić psa przed atakiem kleszczy? O czym warto pamiętać podczas spacerów ze zwierzętami domowymi?

Choć standardowo w Polsce przyjmuje się, że kleszcze powinny być aktywne od marca do listopada, to obecne anomalie pogodowe mocno zaburzają te terminy. Mimo że najwięcej jest ich zwykle na przełomie maja i czerwca, to jednak nawet teraz nie brakuje doniesień o tym, że znów zaczynają żerować.

Dlaczego mamy coraz większy problem z kleszczami?

Biolodzy wskazują, że oprócz nietypowych temperatur (coraz łagodniejszej zimy i wilgotnego lata), za wzrost liczby kleszczy może odpowiadać również zmniejszenie populacji dzików. Masowy odstrzał tych zwierząt w ostatnich latach (przez ASF) sprawił, że zwiększyła się liczebność gryzoni, na których pasożytują kleszcze. Przyczyn zwiększonej liczebności kleszczy może być jednak więcej.

Polsko-słowackiemu zespołowi naukowców udało się w ubiegłym roku udowodnić, że kleszcze pospolite (Ixodes ricinus), wywołujące m.in. boreliozę, są przyciągane przez promienie elektromagnetyczne EMF o częstotliwości 900 MHz, których źródłem są przede wszystkim urządzenia mobilne. Jeśli nosimy ze sobą telefon komórkowy np. podczas spacerów na łonie przyrody, możemy sami bezwiednie sprawiać, że kleszcze do nas lgną.

Czytaj także: Kleszcze reagują na telefony komórkowe i promieniowanie EMF [NOWE BADANIA]

Internauci natomiast dzielą się w sieci doniesieniami potwierdzającymi, że na terenie naszego kraju można spotkać coraz więcej kleszczy — mimo że aura wcale nie zdaje się im jeszcze zbyt mocno sprzyjać.

W ciągu jednego spaceru ze zwierzętami można doliczyć się nawet kilkunastu osobników atakujących jednego czworonoga.
Jeszcze całkiem niedawno Polska była pokryta sporą ilością śniegu. Wiele osób jeszcze nie zdążyło przyzwyczaić się do szybko zmieniającej się pogody, która wymaga już m.in. tego, by pamiętać o ochronie przed kleszczami, stosowaniu repelentów lub specjalnych obroży, które można założyć psom.

JAKIE CHOROBY MOGĄ PRZENOSIĆ KLESZCZE?

BORELIOZA (choroba z Lyme) — najczęstsza choroba odkleszczowa wywoływana przez bakterię Borrelia burgdorferi znajdującą się w jelitach kleszczy. Jej objawy mogą być bardzo zróżnicowane (zarówno neurologiczne, jak i skórne, a także takie jak m.in. zapalenie stawów, silne zmęczenie, rumień wędrujący, bóle i zawroty głowy). Bez odpowiednich badań nie jest łatwo zdiagnozować i wdrożyć najskuteczniejszą metodę leczenia boreliozy. Ryzyko zakażenia wzrasta im dłużej kleszcz pozostaje wkłuty w naszą skórę (choroba ta może występować u ludzi i u zwierząt). Może prowadzić m.in. do poważnych problemów neurologicznych i kardiologicznych (a nawet do niepełnosprawności z powodu porażenia nerwów obwodowych).

Choć do niedawna szczepienie przeciwko tej chorobie odkleszczowej w ogóle nie było możliwe, to obecnie istnieje już inaktywowana szczepionka przeciwko boreliozie psów.

Nadal nie jest powszechnie dostępna żadna szczepionka na boreliozę, którą można byłoby szczepić ludzi, ale naukowcy cały czas prowadzą intensywne badania nad takim preparatem. Według najnowszych doniesień Amerykanie mają udostępnić go na masową skalę najwcześniej w 2023 roku.

KLESZCZOWE ZAPALENIE MÓZGU (KZM) — można się przeciwko niemu zaszczepić, może być śmiertelnie niebezpieczne lub prowadzić do poważnych problemów neurologicznych. Choroba ta jest wywoływana przez wirus KZM (znajdujący się w ślinie kleszczy) i może występować zarówno u ludzi, jak i u zwierząt. Zagraża głównie osobom często przebywającym na łonie przyrody (m.in. leśnikom i rolnikom), zdarzały się przypadki, że do zakażeń dochodziło przez picie surowego mleka zainfekowanych KZM krów lub kóz.
GORĄCZKA Q — (zwana potocznie również tzw. "kozią grypą") w Polsce występuje rzadko, ale uznaje się ją za jedną z najbardziej zakaźnych chorób na świecie. Może atakować zarówno zwierzęta, jak i ludzi. Powodują ją bakterie, które mogą przenosić się na człowieka m.in. poprzez kleszcze. Ma gwałtowny przebieg i zwykle zaczyna się od silnej gorączki.
TULAREMIA — to ostra, bakteryjna choroba zakaźna, która może występować u ludzi oraz u zwierząt (wywoływana m.in. poprzez kontakt z zakażonymi kleszczami), leczy się ją głównie za pomocą antybiotykoterapii.
BABESZJOZA — (nazywana "malarią północy") wywoływana jest przez pierwotniaki żerujące w organizmach kleszczy, które wraz z ich śliną mogą przeniknąć do ciała człowieka powodując w konsekwencji m.in. takie objawy jak: dreszcze, silne poty, jadłowstręt, gorączkę, nudności i wymioty, ból głowy, a nawet np. uszkodzenie wątroby.
ANAPLAZMOZA — występują różne typy tej choroby, które mogą dotyczyć zarówno ludzi, jak i zwierzęta. W Polsce zdarza się sporadycznie, a jej nieswoiste objawy są trudne do rozpoznania. Leczenie polega głównie na antybiotykoterapii.
KRYMSKO-KONGIJSKA GORĄCZKA KRWOTOCZNA (CCHF) wywoływana przez arobowirusy z rodziny Buynaviridae przenoszone przez występujące w Afryce i na Krymie kleszcze z gatunku Hyalnoma sp. Może prowadzić do zaburzenia krzepnięcia krwi. Uznawana jest za śmiertelnie niebezpieczną.

Ukąszenie kleszcza nie musi być bolesne. Na co zwrócić uwagę?

Kleszcze są w stanie atakować zupełnie bezboleśnie (choć niektórzy odczuwają wyraźny dyskomfort), dlatego zauważenie, że doszło do ukąszenia, wcale nie jest tak oczywiste, jak mogłoby się zdawać.

Wiele osób zupełnie nie zdaje sobie sprawy z obecności kleszcza na ich ciele, dlatego po każdym dłuższym pobycie np. w lasach lub parkach, warto dokładnie się obejrzeć, zdjąć ubranie i wziąć prysznic.

Usuwanie kleszcza ułatwiają specjalne urządzenia dostępne w aptekach lub drogeriach, ale w takich przypadkach zwykle liczy się czas, więc w nagłych sytuacjach warto uchwycić zaobserwowanego na naszym ciele osobnika tuż przy skórze (np. za pomocą pęsety) w taki sposób, by nie ścisnąć go za odwłok, a następnie lekko pociągnąć prostym ruchem (bez skręcania). Miejsce wkłucia należy zdezynfekować (wodą utlenioną, spirytusem salicylowym lub 40-proc. alkoholem) i dokładnie sprawdzić, czy nie został tam żaden fragment kleszcza.

PAMIĘTAJ! Nigdy nie wolno niczym smarować wczepionego w skórę kleszcza.

Czytaj także: Jak usunąć kleszcza? Porady krok po kroku [INSTRUKCJA]

Sezon na kleszcze trwa zwykle od marca do listopada, ale anomalie temperatury sprawiły, że pajęczaków stale przybywa.•RYS. WAWRZYNIEC SWIECICKI / AGENCJA GAZETA

Czytaj także: Najlepsze domowe sposoby na leczenie bąbli po ukąszeniu. Co robić, gdy swędzi i piecze?

Wybierając się na dłuższy spacer po lesie lub po parku z psem, warto założyć mu specjalną obrożę chroniącą przed kleszczami, a po powrocie dokładnie obejrzeć jego sierść.

Czytaj także: "Latające kleszcze" atakują w lasach. Jak je rozpoznać i czym się różnią od zwykłych kleszczy?

Dowiedz się więcej:

Zobacz także :