Kryminały rządzą zarówno literaturą, jak i kinem. Przedstawiamy listę najlepszych polskich filmów kryminalnych, które zachwyciły widzów z kraju nad Wisłą. Wiele tytułów jest nieoczywistych. W tym gatunku błyszczą zwłaszcza Robert Więckiewicz i Arkadiusz Jakubik.
"Jestem mordercą" Macieja Pieprzycy ("Chce się żyć") z 2016 roku czerpał inspirację prawdziwymi wydarzeniami z lat 70. XX wieku, kiedy policja ścigała seryjnego mordercę zwanego "wampirem z Zagłębia". Scenariusz śledzi pracę młodego porucznika Milicji Obywatelskiej, Janusza Jasińskiego, który po otrzymaniu nowej posady (szefa grupy dochodzeniowej) postanawia za wszelką cenę doprowadzić do schwytania nieuchwytnego mordercy kobiet. W końcu trafia na podejrzanego Wiesława Kalickiego. Mężczyzna nie przyznaje się jednak do żadnej z popełnionych zbrodni.
Do pracy nad kryminałem Pieprzyca zaprosił Arkadiusza Jakubika ("Król"), Mirosława Haniszewskiego ("Amok"), Agatę Kuleszę ("Niewinne"), Magdalenę Popławską ("53 wojny"), Michała Żurawskiego ("Kruk. Szepty słychać po zmroku"), Tomasza Włosoka ("Jak pokochałam gangstera" i "Emigracja XD") i Piotra Adamczyka ("Listy do M.").
W 1975 roku Mieczysław Waśkowski stanął za kamerą kryminału "Hazardziści", który przybliża sprawę napadu na bank w Wołowie w 1962 roku. Grupa złożona z pięciu przestępców dostała się do pomieszczeń oddziału Narodowego Banku Polskiego, skąd ukradła aż 12,5 mln złotych. Sprawcom groziła nawet kara śmierci. W 1979 roku ostatnia ze skazanych osób opuściła zakład karny.
Zdjęcia zrealizowało studio Zespół Filmowy "Kadr". W elektromechanika Zygmunta Jaskólskiego wcielił się Franciszek Trzeciak ("Na wylot"), zaś w mechanika samochodowego Tadeusza Karasińskiego – Henryk Bąk ("Bilet powrotny"), a w kasjera Leona Badziaka – Witold Pyrkosz ("M jak Miłość"). W pozostałych kreacjach mogliśmy ujrzeć choćby Emilię Krakowską ("Chłopi"), Zygmunta Malanowicza ("Nóż w wodzie") i Lecha Grzmocińskiego ("Człowiek z żelaza").
Nagie ciało kobiety zostaje odkryte pod synagogą w Sandomierzu. Ze zwłok spuszczono krew, a narzędzie, którym dokonano zbrodni, jest stosowane do rytualnym uboju zwierząt. Prokurator Teodor Szacki rozpoczyna dochodzenie, które powoduje falę antysemickich nastrojów w lokalnej społeczności. Tak brzmi opis filmu kryminalnego "Ziarno prawdy" w reżyserii Borysa Lankosza ("Rewers") na kanwie powieści autorstwa Zygmunta Miłoszewskiego.
W tytule z 2015 roku wystąpili Robert Więckiewicz ("Wałęsa. Człowiek z nadziei" i "W ciemności"), Jerzy Trela ("Quo vadis"), Krzysztof Pieczyński ("Daleko od okna"), Joanna Sydor ("Popiełuszko. Wolność jest w nas"), Arkadiusz Jakubik ("Kler") i Aleksandra Hamkało ("Big Love").
"Doppelgänger. Sobowtór" to thriller szpiegowski Jana Holoubka ("25 lat niewinności. Sprawa Tomka Komedy") ma w sobie wiele ze współcześnie rozumianego kryminału. Jego akcja rozgrywa się w latach 70. XX wieku. Do Strasburga do niemieckiej przyjeżdża rodziny podający się za Hansa Steinera, syna Helgi Steiner, polski szpieg Józef Wieczorek. Prawdziwy Hans mieszka zaś w Gdańsku – ma na imię Józef Wieczorek. Mężczyzna nie zdaje sobie sprawy, że ktoś z wywiadu podszywa się pod jego faktyczną tożsamość.
W głównych rolach zagrali gwiazdor "Sali samobójców" Jakub Gierszał i znany z serialu "Wielka woda" Tomasz Schuchardt. Na ekranie u Holoubka możemy zobaczyć również Andrzeja Seweryna ("Ostatnia rodzina"), Katarzynę Herman ("Płynące wieżowca"), Sławomirę Łozińską ("Lokatorka") i Wiktorię Gorodeckaję ("Biała odwaga"). Scenariusz do "Sobowtóra" napisał Andrzej Gołda ("Marzec '68" i "Pan T.").
"Vabank" w reżyserii Juliusza Machulskiego ("Seksmisja") to polska komedia kryminalna o Henryku Kwincie, który po wyjściu z więzienia spotyka się ze swoim dawnym wspólnikiem, obecnym dyrektorem banku Gustawem Kramerem. Przed laty mężczyzna zdradził głównego bohatera, więc w ramach zadośćuczynienia postanawia wręczyć mu plik pieniędzy. Kwinto decyduje się obrabować bank "sprzedawczyka", gdy dowiaduje się, że był on odpowiedzialny za śmierć jego przyjaciela, Tadeusza Rychlińskiego.
W obsadzie kultowego tytułu z 1981 roku wymieniono nazwiska m.in. Jana Machulskiego ("Ostatni dzień lata"), Leonard Pietraszak ("Czarne chmury"), Witold Pyrkosz ("Janosik"), Ewa Szykulska ("Hydrozagadka"), Jacek Chmielnik ("Kingsajz") i Krzysztof Kiersznowski ("Kiler").
"Dom zły" Wojciecha Smarzowskiego ("Wołyń" i "Wesele") został w 2009 roku nagrodzony za reżyserię podczas prestiżowego Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Milicjanci przeprowadzają wizję lokalną w sprawie brutalnego morderstwa sprzed kilku lat. Głównym podejrzanym jest pracujący w gospodarstwie rybnym Edward Środoń. Zootechnik pomaga w rekonstrukcji zdarzeń, opowiadając funkcjonariuszom, jak poznał ofiary zbrodni, Zdzisława i Bożenę Dziabasów. Porucznik Mróz przeczuwa, że za tragedią w bieszczadzkiej chałupie kryje się jeszcze większa makabra.
Smarzowskiemu udało się zaprosić na plan filmowych jednych z najbardziej cenionych polskich aktorów. Przed jego kamerą wystąpili m.in. Bartłomiej Topa ("1670"), Arkadiusz Jakubik ("Klangor"), Marian Dziędziel ("Wesele"), Kinga Preis ("Ojciec Mateusz"), Eryk Lubos ("Rój"), Krzysztof Czeczot ("BrzydUla"), Robert Więckiewicz ("Różyczka") oraz Piotr Głowacki ("Bogowie").
Kolejna sensacyjna komedia kryminalna Juliusza Machulskiego ląduje na naszej liście. Tym razem chodzi o "Vinci", który trafił do kin w 2004 roku. Grany przez Roberta Więckiewicza Cuma wychodzi z więzienia i od razu dostaje pasera o pseudonimie Gruby zlecenie na kradzież obrazu "Dama z łasiczką" pędzla Leonarda da Vinci, który umieszczono na wystawie w Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Bohater zbiera zespół, który pomoże mu w zdobyciu słynnego dzieła. Mężczyźnie i jego towarzyszom (m.in. Tadeusza Hagena, Juliana Wolniewicza "Szerszenia" i Magdę) depcze po piętach komisarz Łukasz Wilk.
W kultowej produkcji Machulskiego zagrali Borys Szyc ("Zimna wojna"), Jan Machulski ("Ostatnia akcja"), Kamilla Baar ("Forst"), Marcin Dorociński ("Teściowie"), a także Łukasz Simlat ("Fuga") i Mieczysław Grąbka ("Kobieta w kapeluszu").