Rumianek – ziołowe remedium i naturalny antydepresant. Na co działa napar z rumianku?

Monika Piorun
Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla) był znany ze swych niezwykłych właściowości leczniczych już od czasów Hipokratesa (a nawet jeszcze wcześniej). Jakim dolegliwościom zapobiega niezwykle aromatyczny napar z rumianku? Dlaczego warto po niego sięgać?
Fot. yelenayemchuk/123rf
Rumianek jest rośliną jednoroczną należącą do astrowatych. Walory zdrowotne tego popularnego zioła z długą łodygą i drobnymi kwiatkami zebranymi w koszyczki pełne wartościowych olejków eterycznych cenione były jeszcze przed naszą erą.

Charakterystyczne płatki rumianku z wyglądu przypominają promienie słoneczne. W starożytnym Egipcie uważano je za święte i kierowano pod specjalną opiekę boga słońca Ra.

Grecy z kolei uważali rumianek za doskonały lek przeciwgorączkowy. Piewcą tego zioła był sam Hipokrates, który polecał je na przeziębienia. Zielarze od wieków gromadzili zapasy rumianku w celach leczniczych do lagodzenia różnego typu dolegliwości, a długowłose piękności doceniały jego właściwości rozjaśniające do nadawania niezwykłego blasku fryzurze.

Rumianek pospolity – właściwości lecznicze

Największe walory zdrowotne w rumianku mają koszyczki kwiatowe, które po wysuszeniu stanowią surowiec leczniczy i mogą być stosowane w formie naparu (zaparzanego pod przykryciem przez około 10 minut), płukanki lub jako dodatek do różnego rodzaju produktów kosmetycznych.
Jaki wpływ na zdrowie ma rumianek? Kto powinien sięgać po napar z tego zioła?Fot. Serezniy/123RF

WŁAŚCIWOŚCI PRZECIWZAPALNE


Rumianek działa łagodząco na błony śluzowe. Wydalany jest z moczem, a w trakcie tego procesu może działać przeciwzapalnie na drogi moczowe. Może być wykorzystywany w stanach zapalnych przewodu pokarmowego, do okładów i przemywania oczu przy zapaleniu spojówek (alergicznym i ropnym), a także w stanach zapalnych tęczówki i rogówki.

Zioło to działa rozkurczająco, dlatego można je używać w razie skurczów spowodowanych różnego typu dolegliwościami żołądkowymi, kolek lub wzdęć.

Może być używany zewnętrznie w przypadku stanów zapalnych jamy ustnej i dziąseł, a także przy zapalenia gardła. Stosowanie rumianku może być także pomocne przy problemach ginekologicznych, m.in. przy zapaleniach szyjki macicy lub pochwy i świądzie sromu.

WŁAŚCIWOŚCI PRZECIWWRZODOWE

Ze względu na to, że rumianek może działać wiatropędnie, poprawia perystaltykę jelit (sprzyja rozkurczeniu mięśni gładkich), zapobiega gromadzeniu się gazów i jest żółciopędny.

Można go stosować w ramach wspomagania standardowego leczenia u pacjentów z chorobą wrzodową żołądka i jelit.

WŁAŚCIWOŚCI ANTYBAKTERYJNE I ANTYWIRUSOWE

Rumianek znajduje zastosowanie w kosmetyce jako dodatek do różnego typu środków do higieny jamy ustnej.

Można go wykorzystać na co dzień w formie płukanek (np. jako płyn do płukania jamy ustnej).

WŁAŚCIWOŚCI ANTYALERGICZNE

Olejek eteryczny zawarty w kwiatach rumianku może być pomocny alergikom w łagodzieniu uczuleń lub przeciwdziałaniu alergiom sezonowym. Ze względu na to, że może hamować działanie histaminy i bradykininy, które działają prozapalnie, można wykorzystać to zioło do wzmocnienia organizmu w walce alergenami.

WŁAŚCIWOŚCI USPOKAJAJĄCE i ANTYDEPRESYJNE

Aromatyczny napar z rumianku pomaga się zrelaksować i może działać rozluźniająco w stanach napięcia nerwowego.

Rumianek może działać jak naturalny antydepresant.

WŁAŚCIWOŚCI PRZECIWŚWIĄDOWE

Rumianek może być stosowany zewnętrznie do łagodzenia skutków odleżyn, zaczerwienienia skóry (nawet u noworodków), a także w przypadku rumienia lub ograniczenia świądu i stanów zapalnych skóry.
W kwiatostanach rumianku znajdują się niezwykle wartościowe olejki eteryczne, dzięki którm zioło to zawdzięcza większość właściwości leczniczych.Fot. Egor Kamelev/pexels.com

Jakie choroby leczy rumianek pospolity?

Rumianek zapobiega między innymi:
cukrzycy,
alergiom,
wrzodom żołądka,
hemoroidom (żylakom odbytu),
⦁ zapobiega napadom lęku (działa uspokajająco),
⦁ ma właściwości bakteriobójcze i grzybobójcze,
⦁ działa pozytywnie na skórę i błony śluzowe,
⦁ zmniejsza obrzęki, owrzodzenia i opuchlizny,
przyspiesza gojenie się ran,
regeneruje skórę, łagodzi owrzodzenia,
⦁ może wywoływać efekt rozjaśniający na włosy lub niwelować przebarwienia po trądziku.

Jak zaparzyć rumianek? Jakie są zalecane dawki tego zioła?

Najbardziej wartościowe są kwiatostany rumianku, dlatego najlepiej jest zaparzać to zioło nie tylko w formie drobnego suszu, ale także wraz z zasuszonymi kwiatami. W odpowiednich dawkach (1 lub 2 łyżeczki suszu na szklankę wody) jest bezpieczny nawet dla dzieci i niemowląt. Powinno się go zaparzać pod przykryciem przez około 10-15 minut i po przecedzeniu spożywać w formie naparu, płukanek, okładów lub do przemywania skóry (można stosować go bezpośrednio na twarz, ma wtedy lekkie działanie rozjaśniające).

W przypadku problemów pokarmowych warto pić rumianek w równych porcjach około 3-4 razy dziennie. Mimo że stosowanie tego zioła jest bezpieczne dla zdrowia, to jednak może wywoływać reakcje alergiczne u osób uczulonych na rośliny z rodziny astrowatych (alergicy powinni zachować szczególną ostrożność).

Istnieje także ryzyko kontaktowego zapalenia skóry w kontakcie bezpośrednim z rumiankiem (choć zdarzają się one rzadko). Jeśli do nich dojdzie, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.
Aromatyczne kwiaty rumianku zawierają cenne olejki eteryczne, które przeciwdziałają stanom zapalnym w ogranizmie.Fot. congerdesign/pixaby.com
Zioło to można stosować:

ZEWNĘTRZNIE (bezpośrednio na ciało np. w formie kompresów ziołowych, inhalacji, okładów niezbędnych w przypadku infekcji górnych dróg oddechowych, chorób alergicznych, problemów ze wzrokiem lub z jamą ustną, dolegliwości skórnych, tj. owrzodzenia, oparzenia, odmrożenia lub wypryski, a także hemoroidów lub trudno gojących się ran);

WEWNĘTRZNIE (w formie naparu), kiedy dolegają nam problemy z przewodem pokarmowym (wrzody, kolki, bóle brzucha, niestrawność), infekcje dróg moczowych (zapalenie pęcherza) lub różnego typu zaburzenia układu nerwowego (od nerwic po bezsenność i stany lekowe).

Jak zrobić kompresy z rumianku na twarz i na oczy?


Przeciwzapalne właściwości rumianku pospolitego warto wykorzystać do złagodzenia m.in. zapalenia spojówek lub zaczerwienienia oczu spowodowanego np. długotrwałą pracą przy komputerze.

Najprostszym sposobem jest namoczenie płatków kosmetycznych w naparze z rumianku (zaparzanego około kwadransa pod przykryciem) lub wykorzystanie gotowych torebek herbaty rumiankowej, które po zaparzeniu i lekkim ostudzeniu przykłada się na obolałe powieki.

Podobne kompresy z rumianku można także stosować na twarz. Wystarczy namoczyć gazę w rumiankowym naparze i okryć nią buzię. Ziołowy płyn może pomóc nam pozbyć się przebarwień po trądziku i może dać lekki efekt rozświetlający (tak, jak w przypadku płukanek na włosy).

Dowiedz się więcej:

W ciąży zapomnij o ziołach. Senes, aloes, a nawet rumianek mogą doprowadzić do tragedii

Czystek – zioło, które leczy i… jest zdrowsze od zielonej herbaty! Sprawdź, na co jeszcze pomaga
Jakie zioła ułatwiają zajście w ciążę? Naturalna pomoc przy poczęciu

źródło:

Anna Grys, Małgorzata Kania, Justyna Baraniak: "Rumianek – pospolita roślina zielarska o różnorodnych właściwościach biologicznych i leczniczych", Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu

Monika Zielińska-Pisklak, Łukasz Szeleszczuk:"Rumianek lekarski – dlaczego warto mieć go w domowej apteczce?", Katedra i Zakład Chemii Nieorganicznej i Analitycznej, Wydział Farmaceutyczny, Warszawski Uniwersytet Medyczny