"Poszła na służbę w złej sprawie". Henryk Wujec opowiada o Romaszewskiej i zdradza, czego przestraszyłby się Kaczyński

Myśmy się przyjaźnili z Romaszewskimi. Znaliśmy się z fizyki (zarówno Romaszewscy, jak Wujcowie studiowali fizykę na Uniwersytecie Warszawskim – red.). W 1976 roku rozpoczęła się akcja pomocy robotnikom z Ursusa. Opowiadałem Zbyszkowi, na czym to polega i zachęcałem, by dołączyli. Oni mieli dość duże doświadczenie społeczne.

Nie od razu, ale po miesiącu Zbyszek się zdecydował. Poleciłem mu, by zgłosił się do Piotra Naimskiego i powiedziałem, że z akcją pomocy w Ursusie dajemy sobie radę, natomiast potrzeba pomocy w Radomiu. Potem Zbyszek i Zosia odegrali zasadniczą rolę w akcji pomocy robotnikom w Radomiu.

To prawda, odegrała pozytywną rolę w tym wecie. Ona jest w szczególnie trudnej sytuacji: z jednej strony ma bagaż wartości KOR-owskich, solidarnościowych, doświadczenie stanu wojennego, które było istotą jej osobowości. A z drugiej strony poszła na służbę w złej w sprawie.

Stała się doradcą prezydenta i jak została oddelegowana do tych prac, to musi siedzieć przy Piotrowiczu. Jak się wybrało jedno, to drugie jest konsekwencją.

Nie będę jej oceniał. To osoba z dużym doświadczeniem, inteligencją i może sama siebie ocenić.

Spotkałem się z Zosią i Zbyszkiem, żeby oni to także zaakceptowali, gdyż tworzyli oddzielną strukturę: komisję interwencyjną. Przekonywałem ich, by zaakceptowali rozwiązanie, na które wszyscy wyrazili zgodę. Ale im się nie spodobało. Ich zdaniem ich rola nie została dostatecznie uwypuklona. Bardzo mnie dotknęło, że ktoś patrzy z punktu widzenia partykularnego, gdy ważą się losy Solidarności. Przecież nie jest ważna "moja" czy "twoja" rola, ale Solidarność, a zatem Polska. Nie przekonałem ich, powiedziałem więc, że tu nasze drogi się rozchodzą. I się rozeszły. Pomyślałem, że jeśli w tak trudnej sytuacji podejmuje się decyzje, kierując się własnym interesem, to wiele to mówi.

Ten moment skasowania naszej przyjaźni był bardzo filmowy. Rozmowa toczyła się nocą w pobliżu śmietnika przy ulicy Neseberskiej. Chodziło o to, by nie było żadnego podsłuchu. Rozstaliśmy się przy śmietniku, ale absolutnie pokojowo. Powiedziałem, że tak oto się rozstajemy. Tyle wspólnego życia, ale się rozstajemy.

To było dla mnie bardzo trudne. Ale to od decyzji ludzkich wszystko zależy. Oni wybrali jakąś drogę i mieli prawo nią iść. Mnie ta droga nie podobała się.

Gdyby był wieczór, to moglibyśmy wyciągnąć okrągły stoliczek i wywołać ducha. Ja tego nie wiem. Może Zosia wie? Przypuszczam, że Zosia powiedziałaby, że by to zaakceptował.

Bardzo dawno temu. Przypuszczam, że gdzieś w latach 90. Generalnie go unikam. Ale kiedyś mieliśmy śmieszne spotkanie. Uniwersytet Warszawski organizował debaty oksfordzkie, zaprosili nas obu. Potem studenci poprosili, by uczestnicy na pamiątkę podpisali się na dużym plakacie. Stanąłem w kolejce, Antek za mną. Przekazałem mu flamaster i powiedziałem, by podpisał się pode mną. I dodałem: chyba że nie chcesz się pode mną podpisać. A on – moim zdaniem – nie ma poczucia humoru i wziął to na serio. Powiedział "wiesz, raz byłem dumny z tego, że się nie podpisałem pod tobą". Dodał, że chodziło o dokumenty o agentach SB. Jednym słowem to oznacza, że nie było mnie na liście lustracyjnej.

Uważam, że mają ogromny problem z Macierewiczem.

Pan Bóg może wszystko, człowiek ma jednak pewne ograniczenia. Może Kaczyński nie wszystko wie? Nie znamy wszystkich układów, powiązań, wzajemnych planów, szantaży. Ja też się temu dziwię, bo uważam, że Kaczyński to racjonalny człowiek.

Ja tak powiedziałem?

Jarosław realizuje pewną linię polityczną, starając się za wszelką cenę być u władzy, co może doprowadzić do wyprowadzenia Polski ze struktur Unii. Rezultat jego polityki może być dla Polski bardzo groźny, bo on w dążeniu do utrzymania władzy jest bardzo cyniczny i bezwzględny. "Nie oddamy władzy przez kartkie wyborczą" – to powiedzenie nie jest chyba odległe od myśli Kaczyńskiego.

To dążenie do tego, żeby posiadać coraz silniejszą władzę, o dużym charakterze autorytarnym. Kaczyński był wychowany w PRL. Uczył się prawa na UW u prof. Stanisława Ehrlicha, który był jednym z głównych ideologów PRL-owskich. Moim zdaniem wywarł on wielki wpływ na pewne poglądy prawne Kaczyńskiego. Dla Ehrlicha istotna nie była demokracja, a decyzja polityczna. Mogą być różne administracje, urzędy, ale to są urzędy pozorowane, atrapy, bo to partia rządzi.

Może ludzie chcą mieć taką instytucję, która nie debatuje tysiąc razy, tylko od razu podejmuje decyzje? I Jarek tworzy system, w którym może to robić. Przeszkadzał mu Trybunał, to zrobił z niego sztuczną instytucję. To samo z Sądem Najwyższym. Parlament w dużym stopniu już został sfasadowany.

A co to jest KSW?

Tak. Trudności mają się pojawić za trzy lata. U Gierka trudności rozpoczęły się w '75 roku, a jeszcze mieli duże nadzieje w '76, '78 roku. Myśmy jako nielegalna opozycja demokratyczna mieli w '79 dyskusję z SZSP na prestiżowej uczelni SGPiS, oni wierzyli w świetlany ustrój, że Polska będzie potęgą. Gierek stworzył podobne wrażenie, jak teraz stwarzają.

Jest kryzys.

Nie za bardzo może przyjechać, jest przecież przewodniczącym Rady Europejskiej.

Uważam, że słusznie zostało to przedstawione jako marsz organizacji o charakterze faszystowskim. To nie oznacza, że każdy uczestnik ten charakter faszystowski akceptuje, ale też trzeba myśleć, jak się bierze udział w takim marszu, jakie hasła ludzie wywieszają na transparentach. Uważam, że to bardzo poważna sprawa, tak się zaczęły ruchy faszystowskie we Włoszech, w Niemczech. Wtedy nikt nie myślał o tym, że będzie II wojna światowa i obozy koncentracyjne.

Widzieli, ale je tolerowali. Ślepi przecież nie są. Chcą, czy nie chcą, to się przecież jednoznacznie kojarzy.

No liczenie na to, że to Frasyniuk stanie na czele, jest ułudą. On może pomagać. Myśmy wtedy też korzystali z pomocy tzw. starszych państwa, którzy byli naszą opoką. To było ważne. Ale musieliśmy być my, "gówniarze", którzy zapieprzają i którzy godzą się z tym, że ich wyrzucą, wsadzą.