Oto 7 najlepszych ekranowych biografii – według widzów. Kilka zaskoczeń jest...

Filmowe biografie różnią się od filmów dokumentalnych i dramatów historycznych tym, że skupiają się na życiu pojedynczej osoby (bądź starają się wybić spośród wielu bohaterów tę jedną najważniejszą). Pamiętajmy, że dzieła o charakterze biograficznym często na potrzeby medium są fabularyzowane, a co za tym idzie udramatyzowane.

Przedstawiamy ranking najlepszych biografii według widzów serwisu IMDb (urozmaicony o oceny krytyków z Rotten Tomatoes oraz z Filmwebu). Najważniejszym warunkiem było to, aby wyróżnione tytuły miały minimum 100 tys. głosów na zagranicznym portalu. Jedno z wymienionych dzieł nie jest stricte filmem pełnometrażowym (a transmisją z przedstawienia), niemniej w tym rankingu głos publiczności liczy się najbardziej.

"Lawrence z Arabii" w reżyserii Davida Leana ("Doktor Żywago") to dramat przygodowy, który jest również biografią Thomasa Edwarda Lawrence'a. Oficer armii brytyjskiej, archeolog i dyplomata walczył u boku arabskich partyzantów podczas I wojny światowej. Jako że pracował na Bliskich Wschodzie na długo przed wybuchem globalnego konfliktu zbrojnego, bardzo zżył się z ludźmi i kulturą tamtego regionu.

Laureat siedmiu Oscarów z 1962 roku uchodzi za kinowe arcydzieło, które może pochwalić się znakomitą ścieżką dźwiękową skomponowaną przez Maurice'a Jarre'a, epickimi scenami bitewnymi i świetną scenografią.

Rola znanego archeologa i sojusznika Arabów przypadła Peterowi O'Toole'owi ("Troja"). W pozostałych rolach wystąpili m.in. Omar Sharif ("Zabawna dziewczyna"), Alec Guinness ("Gwiezdne wojny: Nowa nadzieja"), Anthony Quinn ("Grek Zorba") i José Ferrer ("Cyrano de Bergerac").

Nie, nie chodzi o kierowcę wyścigowego Lewisa Hamiltona, a o jednego z ojców założycieli Stanów Zjednoczonych, Alexandra Hamiltona. Musical zatytułowany jego nazwiskiem był co prawda sztuką wystawianą na Broadwayu, jednak cztery lata temu Walt Disney Pictures wypuścił film będący transmisją występu z 2016 roku.

W dwóch aktach musical Lin-Manuela Mirandy ("Mroczne materie") omawia najważniejsze wydarzenia z życia słynnego polityka, prawnika i ekonomisty (m.in. ślub z Elizabeth Schuyler, a także romans z jej siostrą) oraz momenty, które zdefiniowały historię USA.

W obsadzie uznanego przez krytyków przedstawienia wystąpił Miranda, Daveed Diggs ("Snowpiercer"), Leslie Odom Jr. ("Harriet"), Phillipa Soo ("Lśniące dziewczyny"), Anthony Ramos ("Twisters") oraz Jonathan Groff ("Mindhunter").

"Oppenheimer" w reżyserii Christophera Nolana ("Memento" i "Interstellar") zgarnął aż siedem Oscarów, w tym za "najlepszy film" i "najlepszego aktora pierwszoplanowego", czyli Cilliana Murphy'ego ("Peaky Blinders"). Fabuła filmu, którego scenariusz powstał na kanwie nagrodzonej Pulitzerem książki "Oppenheimer. Triumf i tragedia ojca bomby atomowej" Kaia Birda i Martina J. Sherwina opowiada historię genialnego fizyka J. Roberta Oppenheimera i prowadzonego przez niego Projektu Manhattan – doprowadził on do stworzenia bomb, które zrzucono potem na Hiroszimę i Nagasaki.

Oprócz kwestii zawodowych biografia koncentruje się również na życiu miłosnym tytułowego naukowca (m.in. jego romansie z psychiatrką i byłą członkinią amerykańskiej Komunistycznej Partii, Jean Tatlock), a także na tajnym procesie, w którym Oppenheimera oskarżono o sympatyzowanie z komunistami i współpracę z ZSRR.

Na ekranie u boku irlandzkiego gwiazdora mogliśmy zobaczyć także Emily Blunt ("Diabeł ubiera się u Prady"), Florence Pugh ("Małe kobietki"), Roberta Downeya Jr. ("Iron Man"), Matta Damona ("Marsjanin"), Josha Hartnetta ("Penny Dreadful") i Gary'ego Oldmana ("Szpieg").

Miloš Forman, który stanął za kamerą takich hitów jak "Lot nad kukułczym gniazdem" z Jackiem Nicholsonem ("Lśnienie") i kultowego musicalu "Hair", nakręcił w 1984 roku nagrodzony Oscarem fascynujący dramat biograficzny "Amadeusz". Czeski reżyser w nietuzinkowy sposób przedstawił życiorys pochodzącego z Salzburga wybitnego kompozytora Wolfganga Amadeusza Mozarta. W scenariuszu nie zabrakło zarówno szczypty dramatyzmu, jak i humoru.

Film zaczyna się od wykrzyczanych przez włoskiego kompozytora Antonia Salieriego słów: "Mozarcie! Wybacz swojemu zabójcy. Przyznaję się do tego, że cię zabiłem". Motywem, który przewija się przez cały seans "Amadeusza", jest próba uchwycenia blasków i cieni geniuszu.

W obsadzie mamy Toma Hulce'a ("Spokojnie, tatuśku"), F. Murraya Abrahama ("Biały lotos"), Jeffreya Jonesa ("Sok z żuka"), Cynthii Nixon ("Seks w wielkim mieście"), Simona Callowa ("Cztery wesela i pogrzeb") i Christine Ebersole ("Bananowy doktor").

"Pianista" to dramat wojenny w wykonaniu Romana Polańskiego ("Nóż w wodzie") na podstawie autobiografii pianisty i kompozytora żydowskiego pochodzenia Władysława Szpilmana, który w czasie II wojny światowej przebywał w getcie warszawskim, a później ukrywał się w Warszawie przez kilka miesięcy w mieszkaniach położonych po tzw. "aryjskiej stronie".

Nagrodzony Złotą Palmą podczas Festiwalu Filmowego w Cannes film przybliża widzom nie tylko losy Szpilmana, ale i kreśli portret wojennej Warszawy, przedstawiając m.in. pokłosie antysemickich nastrojów i zbrodniczych działań prowadzonych przez nazistowskich Niemców.

W roli artysty obsadzono Adriena Brody'ego ("Obłęd"), któremu wręczono Oscara za pierwszoplanowy występ. W zebranej przez Polańskiego obsadzie mogliśmy zobaczyć również Thomasa Kretschmanna ("Wanted-Ścigani"), Emilię Fox ("Milczący świadek"), Eda Stopparda ("Księżniczka"), Michała Żebrowskiego ("Wiedźmin"), Andrzeja Blumenfelda ("Pułkownik Kwiatkowski") i Katarzynę Figurę ("Pociąg do Hollywood").

"Chłopcy z ferajny" to gangsterska epopeja Martina Scorsesego ("Czas krwawego księżyca") z epicką obsadą, w skład której wchodzą m.in. Robert De Niro ("Taksówkach"), Ray Liotta ("Kokainowy miś"), Samuel L. Jackson ("Pulp Fiction") oraz Joe Pesci ("Kasyno"). Ten ostatni otrzymał Oscara w kategorii "najlepszy aktor drugoplanowy".

Henry'emu Hillowi i Tommy'emu DeVito imponują pieniądze i styl życia gangsterów. Chłopcy dostają się pod opiekę Jimmy'ego Conwaya, który wprowadza ich w świat mafii. Z czasem coraz bardziej przyzwyczajają się do okrucieństwa i przemocy, który nim rządzi.

"'Chłopcy z ferajny' to najlepszy film o finansowej pokusie, jaki kiedykolwiek nakręcono" – napisał w recenzji David Denby z amerykańskiego dwutygodnika "New York". "Złożony, ironiczny i niepokojący film Scorsesego to mistrzowskie osiągnięcie" – dodał Kirk Honeycutt z czasopisma "The Hollywood Reporter".

Nadmieńmy, że Henry Hill był gangsterem związanym z rodziną Lucchese z Nowego Jorku w latach 1955-1980. Ostatecznie został informatorem FBI i zeznawał przeciwko swoim byłym wspólnikom. Pod koniec lat. 80 został usunięty z Programu Ochrony Świadków.

"Lista Schindlera" zdobyła aż siedem Oscarów i jest uważana za jeden z najlepszych filmów wszech czasów (chociaż nie przez wszystkich, bo film Stevena Spielberga od początku budził w niektórych kręgach kontrowersje). Jest głęboka wstrząsająca, co nie zaskakuje – to w końcu film o Holokauście.

Czarno-biały dramat opowiada prawdziwą historię niemieckiego przedsiębiorcy Oscara Schindlera (Liam Nesson), który uratował około 1100 Żydów od śmierci w obozach koncentracyjnych. "Lista Schindlera" pokazuje niepojęte piekło Zagłady, tragedię nie tylko mas, ale również jednostek. Jak pisała wcześniej w naTemat Ola Gersz z Działu Kultura, produkcja wywołuje w widzu łzy, ale również bezbrzeżny smutek. Ale jest w tym iskierka nadziei: czasem jeden człowiek wystarczy, żeby zrobić istotną różnicę.

W filmie wystąpili m.in. Ralph Fiennes (odtwórca Lorda Voldemorta w filmach o Harrym Potterze), Ben Kingsley ("Gandhi"), Embeth Davidtz ("Matylda"), Mark Ivanir ("Rubikon") i Jerzy Nowak ("Istnienie").