Turystyka rowerowa w Polsce sukcesywnie nabiera nowoczesnych, europejskich kształtów. Nowe turystyczne drogi rowerowe prowadzone są z dala od ruchu samochodowego, co wpływa na bezpieczeństwo i szeroką dostępność tras dla turystów poznających Polskę z perspektywy siodełka rowerowego. Wszystkie powstają dzięki środkom finansowym Unii Europejskiej, a wśród najciekawszych są szlaki rowerowe powstałe z wykorzystaniem zlikwidowanych linii kolejowych, a także drogi rowerowe poprowadzone po rzecznych wałach przeciwpowodziowych.
Promotor turystyki rowerowej, autor rowerowego bloga podróżniczego Znajkraj. Autor artykułów w Magazynie Turystyki Rowerowej Rowertour i National Geographic Traveler
Szlaki rowerowe w artykule:
1. EuroVelo 11 - szlak rowerowy doliny Popradu w Małopolsce,
2. Szlak rowerowy R10 na Mierzei Wiślanej w Pomorskiem,
3. Stary Kolejowy Szlak na Pomorzu Zachodnim,
4. Szlak rowerowy Kaszubska Marszruta w Borach Tucholskich,
5. Szlak rowerowy Kanału Elbląskiego na Mazurach Zachodnich,
6. Żelazny Szlak Rowerowy na Górnym Śląsku.
* * *
1. EuroVelo 11 - szlak rowerowy doliny Popradu w Małopolsce
Większość zestawień i rankingów szlaków rowerowych w Polsce otwiera szlak Velo Dunajec, który - choć wciąż jeszcze niewybudowany do końca - zdążył wyrobić sobie (i towarzyszącej mu trasie Velo Czorsztyn) bardzo dobrą markę. Zamiast więc po raz kolejny polecać trasę nad Dunajcem, proponuję zobaczyć coś nowego, nie mniej atrakcyjnego. To szlak rowerowy biegnący w dolinie Popradu i jego dwóch mniejszych dopływów - potoków Kryniczanka i Muszynka. Jego większa część jest również fragmentem europejskiej trasy rowerowej EuroVelo 11 z Aten aż na Nordkapp!
Piękna trasa przez Beskid Sądecki zaczyna się w Krynicy-Zdroju, gdzie jej pierwszy fragment prowadzi po zielonej nawierzchni krótkiej drogi rowerowej Velo Krynica. Po około 70 kilometrach dociera do Nowego Sącza nad Dunajcem. Po drodze rowerzyści cieszyć się mogą nie tylko z wielu kilometrów dróg rowerowych świetnie izolujących ruch rowerowych od samochodowego, ale także z imponujących mostów, jakie Małopolska wybudowała na Popradzie z myślą właśnie o turystach rowerowych. Doskonałym rozwinięciem szlaku i okazją do przedłużenia pobytu nad Popradem jest Rowerowy Szlak Wód Mineralnych.
2. Szlak rowerowy R10 na Mierzei Wiślanej w Pomorskiem
Efektowny odcinek szlaku rowerowego nad wodami Zatokami Gdańskiej zrobił furorę natychmiast po jego otwarciu i do dzisiaj wydaje się nie nudzić rowerzystów, którzy do niego docierają. To około kilometrowy odcinek trasy rowerowej niedaleko Krynicy Morskiej, jaka powstała w ramach finansowanej przez Unię Europejską budowy nowych odcinków szlaku EuroVelo 10 dookoła Morza Bałtyckiego, choć formalnie jest tylko jego łącznikiem. Poza krótkimi, ale efektownymi, wyjątkami szlak posiada nawierzchnię szutrową.
Pierwsze znaki trasy rowerowej po Mierzei Wiślanej stoją w lesie w niewielkim Mikoszewie, zaledwie kilkaset metrów od promu na Wiśle, który łączy tę miejscowość ze Świbnem. Pomarańczowe tabliczki rowerowych kierunkowskazów prowadzą przez Stegnę, Sztutowo i Krynicę Morską aż do Piasków, na jeden z polskich "końców świata" pod granicą polsko-rosyjską. Wśród interesujących miejsc na trasie jest hitlerowski obóz koncentracyjny Stutthof czy największa ornitologiczna atrakcja w Polsce - rezerwat przyrody "Kąty Rybackie". Niezwykłym miejscem jest góra Pirat, która pozwala na podziwianie Zatoki Gdańskiej i Zalewu Wiślanego jednocześnie.
Stary Kolejowy Szlak jest kolejną trasą rowerową projektu "Rowerem przez Pomorze Zachodnie", który od kilku lat rozwija urząd marszałkowski województwa zachodniopomorskiego. To także najdłuższy ze szlaków rowerowych w Polsce, jaki powstał na śladach nieczynnych, rozebranych linii kolejowych, dzięki czemu podróż po Starym Kolejowym Szlaku przebiega w łagodny, ogromnie dostępny sposób. Przy pokolejowej trasie w Zachodniopomorskiem funkcjonuje nawet pensjonat, który urządzono ze smakiem w budynku dawnego dworca kolejowego w Cieszynie.
Stary Kolejowy Szlak może być doskonałym sposobem by dotrzeć rowerem nad Morze Bałtyckie, na szlak EuroVelo 10 dookoła Bałtyku. Swój początek ma w Wałczu w północnej Wielkopolsce, a następnie przez Złocieniec, Połczyn-Zdrój i Białogard dociera dwoma odnogami do Koszalina i Mielna lub do Kołobrzegu. Szczególnie atrakcyjnym odcinkiem jest jedna z najstarszych turystycznych dróg rowerowych w Polsce - to "szlak zwiniętych torów" ze Złocieńca do Połczyna-Zdroju, biegnący między innymi przez atrakcyjne krajobrazowo polodowcowy obszar Szwajcarii Połczyńskiej.
4. Szlak rowerowy Kaszubska Marszruta w Borach Tucholskich
W powiecie chojnickim, dzięki pracy samorządowców i rowerowych zapaleńców z Chojnic i okolicznych miejscowości, powstał niezwykły, wciąż niepowtarzalny w skali Polski system leśnych dróg rowerowych. W zależności od konfiguracji i kolejności pokonywania traktów rowerowych Kaszubskiej Marszruty można tu spędzić nawet 3-4 rowerowe dni nie powtarzając w znaczący sposób pokonywanych odcinków. Projekt Kaszubskiej Marszruty ma swoje logo, czytelne drogowskazy, a nawet drukowaną mapę ułatwiająca orientację na leśnych drogach.
Charakterystyczną cechą leśnych dróg rowerowych Kaszubskiej Marszruty jest ich prowadzenie po pasach przeciwpożarowych. Tym samym rowerowi turyści skazani są na poruszanie się w wyjątkowo atrakcyjnej, leśnej scenerii Borów Tucholskich, nierzadko kręcąc przez kolejne, malownicze leśne oddziały. Kilka fragmentów biegnie nad jeziorami Zaborskiego Parku Krajobrazowego, dodając letniemu wypoczynkowi na Kaszubskiej Marszrucie dodatkowych możliwości spędzenia wolnego czasu w postaci kąpieli w jeziorze. Do atrakcji położonych przy drogach Kaszubskiej Marszruty należy również Park Narodowy Borów Tucholskich.
5. Szlak rowerowy Kanału Elbląskiego na Mazurach Zachodnich
W tym artykule to szlak rowerowy o najmniejszej, bo właściwie zerowej liczbie nakładów na infrastrukturę rowerową na trasie. Wybierając się rowerem nad Kanał Elbląski nie oczekujcie doskonałych, gładkich dróg rowerowych - województwo warmińsko-mazurskie wydaje się zupełnie nie dbać o komfort jazdy rowerowych turystów. Szlak rowerowy Kanału Elbląskiego wykorzystuje dobrze przejezdne drogi o twardej nawierzchni różnego rodzaju, od dróg leśnych, przez drogi techniczne Kanału Elbląskiego po płytach yomb i krótkie odcinki dróg publicznych.
Ogromną atrakcją zachodniomazurskiej trasy jest za to sam Kanał Elbląski, zupełnie niezwykły zabytek techniki, droga wodna z Ostródy do Elbląga, która za pomocą systemu śluz i pochylni pokonuje ponad 100 metrów wysokości pomiędzy wspomnianymi miastami. Wszystkie obiekty na trasie są czynne, zadbane, a w sezonie letnim na kursujące przez pochylnie statki wycieczkowe można zabrać także rower, poznając działanie tych unikalnych, niemal 150-letnich mechanizmów "od środka".
Żelazny Szlak Rowerowy jest trasą rowerową powstałą między innymi w miejscu zlikwidowanej linii kolejowej. To najkrótsza z tras w tym zestawieniu, na którą warto zwrócić uwagę ze względu na zaangażowanie lokalnego samorządu, który dzięki funduszom unijnych zamienił niewykorzystywany górnośląski obszar przemysłowy w centrum lokalnej rekreacji. Dzięki temu na Żelaznym Szlaku Rowerowym łatwiej spotkać miejscowych zapalonych rowerzystów niż turystów, co doskonale dowodzi, jak bardzo przydatne są tego typu inwestycje.
Niestety, wysoki standard Żelaznego Szlaku Rowerowego powstał wyłącznie po polskiej stronie, na dawnej linii kolejowej. Jego druga - czeska - część wykorzystuje drogi publiczne znacznie odbiegając przyjemnością jazdy od części polskiej. Mimo wszystko zachęcam, by włączyć Żelazny Szlak Rowerowy w przebieg Waszych wycieczek po Górnym Śląsku, nawet tylko po to, by przekonać się, jak bezpieczna i komfortowa jest turystyczna jazda rowerem po przygotowanych trasach rowerowych, jakie w Polsce na dłuższym dystansie można znaleźć jedynie w Małopolsce, na Pomorzu Zachodnim i w Pomorskiem.
Naszymi partnerami w rowerowych podróżach są towarzystwo ubezpieczeniowe Nationale-Nederlanden, marka Extrawheel, rowerowa Brandenburgia i biuro podróży Bird Service.